سونوگرافی کلیه یه روش تشخیصی غیرتهاجمیست که با تولید تصاویر برای ارزیابی اندازه ، شکل و موقعیت کلیه ها و همچنین ارزیابی جریان خون در آنها ، استفاده می شود.

سونوگرافی از از مبدلی استفاده کرده که امواج صوتی را با فرکانسی به قدری زیاد که شنیده نمی شوند ، ارسال می کند. این مبدل بر روی پوست قرار داده شده و امواج مافوق صوت در میان احشاء بدن و ساختار درونی آن ها حرکت می کند. این امواج صوتی با برخورد به اندام ها ، مانند اکو به مبدل باز می گردد.

بدل امواج بازتابی را پردازش کرده و سپس کامپیوتر آنها را به تصاویر احشا یا بافت های تحت آزمایش تبدیل می کند.

سرعت امواج صوتی ، بسته به نوع بافتی که با آن برخورد می کند ، متغیر است به طوریکه بیشترین سرعت را در بافت استخوانی و کمترین سرعت را در هوا دارا می باشد. مبدل با توجه به سرعت امواج بازگشتی و همچنین مقدار آنها ، بافت های مختلف را ترجمه می کند.

برای حرکت روان مبدل برای روی پوست و همچنین از بین بردن هوای بین پوست و مبدل به منظور هدایت بهتر امواج صوتی ، از ژل اولتراسوند بر روی آنها استفاده می کنند.

سونوگرافی داپلر نوعی دیگر از سونوگرافی بوده که گاهی اوقات از آن به عنوان داپلکس نیز یاد می شود ، برای نشان دادن سرعت و جهت جریان خون در سینه از آن استفاده می شود. بر خلاف سونوگرافی استاندارد ، بعضی از امواج صوتی هنگام انجام ارزیابی داپلر ، قابل شنیدن هستند.

در صورت بارداری یا حساسیت به ماده حاجب ، می توان با خیال راحت از سونوگرافی استفاده کرد چرا که هی اشعه ایی یا استفاده از ماده حاجب وجود ندارد.

سایر اقدامات مرتبط که ممکن است برای ارزیابی کلیه ها انجام شود شامل اشعه ایکس ، توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) ، اسکن کلیه ، پیلوگرام انته گراد ، پیلوگرام وریدی و آنژیوگرام کلیه می باشد.

کلیه چگونه کار می کند؟

بدن مواد مغذی را از غذا دریافت کرده و آنها را به انرژی تبدیل می کند. پس از اینکه بدن غذای مورد نیاز خود را مصرف کرد ، مواد زائد در خون و روده ها باقی می مانند.

کلیه ها و سیستم مجاری ادرار مواد شیمیایی ای چون پتاسیم و سدیم و همچنین آب را در تعادل نگاه داشته و ماده ی زائدی به نام اوره را از خون دفع می کنند. اوره هنگامی که غذاهای حاوی پروتئین چون گوشت ، مرغ و برخی از سبزیجات در بدن تجزیه می شوند ، تشکیل شده و با جریان خون به سمت کلیه ها می رود.

دو کلیه ، یک جفت عضو قهوه ای متمایل به بنفش ، در زیر دنده ها ، متمایل به وسط کمر قرار داشته که عمل آنها شامل موارد زیر می باشد:

• پسماند مایع را به شکل ادرار از خون خارج می کنند.
• تعادل نمکی و دیگر مواد را در خون ثابت نگه می دارند.
• اریتروپویتین ، هورمونی که در تشکیل گولبول های قرمز کمک می کند را تولید می کنند.
• فشار خون را تنظیم می کنند.

کلیه ها با استفاده از فیلترهای کوچکی به نام نِفرون ، اوره را از خون جدا می کنند. هر نفرون از مویرگ های کوچک خونی که به شکل توپ درآمده و گلومرول نامیده شده ، و تیوب کوچکی با نام توبول کلیوی ، تشکیل می شود.

اوره همراه با آب و سایر پسماندها ، با گذر از نفرون و توبول کلیوی ، ادرار را تشکیل می دهد.

دلایل انجام سونوگرافی کلیه چیست؟

از سونوگرافی ممکن است برای ارزیابی اندازه ، موقعیت و شکل کلیه ها و همچنین ساختارهای مربوطه نظیر حالب و مثانه استفاده شود و می توان با آن تومور ، کیست ، آبسه ، انسداد و عفونت در درون یا اطراف کلیه را شناسایی کرد. وجود سنگ در کلیه و یا حالب نیز ممکن است با سونوگرافی تشخیص داده شود.

سونوگرافی ممکن است برای کمک به قرار دادن سوزن هایی که برای بیوپسی (برداشت نمونه بافتی) از کلیه ها استفاده شده ، تخلیه مایعات از کیست یا آبسه و یا قرار دادن لوله تخلیه ، استفاده شود. همچنین این روش ممکن است برای تعیین جریان خون از طریق شریان ها و رگ های کلیوی استفاده شود.

پس از پیوند کلیه ، برای ارزیابی کلیه ی پیوند زده شده ، می توان از سونوگرافی استفاده کرد.

دلایل دیگری نیز می تواند برای آنکه پزشک شما سونوگرافی کلیه تجویز کند ، وجود داشته باشد.

خطرات سونوگرافی کلیه چیست؟

در سونوگرافی از هیچگونه اشعه ای استفاده نشده و به هنگام استفاده ی مبدل بر روی پوست ، هیچ ناراحتی ای ایجائ نمی شود.

اگر شرایط درمانی خاصی داشته باشید ، ممکن است خطراتی وجود داشته باشد ، در نتیجه قبل از انجام این روش حتما با پزشک خود مشورت کنید.

برخی از عوامل یا شرایط ممکن است در نتیجه آزمایش تداخل ایجاد کرده که شامل موارد زیر ، اما نه محدود به آنها می شوند:

• چاقی شدید
• وجود باریُم در روده به دلیل انجام روش باریُم
• گاز  روده

چگونه برای سونوگرافی کلیه آماده شویم؟

خوردن/آشامیدن: حداقل یک ساعت قبل از نوبت خود ، حداقل ۷۱۰ میلی لیتر مایع شفاف نوشیده و قبل از انجام آزمایش ، مثانه خود را خالی نکنید. به طور کلی ، هیچ آماده سازی قبلی مانند ناشتا بودن یا آرام بخشی ، مورد نیاز نیست.

پزشک روش کار را برایتان توضیح داده و به شما فرصت می دهد تا هرگونه سوالی راجع به این شیوه دارید ، بپرسید.

ممکن است از شما خواسته شود تا فرم رضایت نامه ای را امضا کنید که اجازه ی انجام مراحل را می دهد. فرم را با دقت خوانده و اگر مسئله ای برایتان روشن نبود ، آن را بپرسید.

با توجه به شرایط درمانیتان ، امکان دارد که پزشک آماده سازی خاص دیگری را درخواست کند.

در طول انجام سونوگرافی کلیه ، چه رخ می دهد؟

سونوگرافی کلیه ممکن است به صورت سرپایی یا به عنوان بخشی از روند نگهداری شما در بیمارستان انجام پذیرد. اگرچه هر مرکز ممکن است پروتکل های مختلفی داشته باشد اما انجام سونوگرافی درکل از این روند پیروی می کند:

1. ممکن است از شما درخواست شود تا لباس ، جواهرات یا هرآنچا که امکان ایجاد تداخل در اسکن دارد یا دربیاورید.
2. در صورتی که بخواهند تا لباس های خود را درآورید ، به شما گان پزشکی برای پوشیدن می دهند.
3. روی تخت معاینه و به شکم دراز می کشید.
4.  روی ناحیه ای که قرار است معاینه روی آن انجام شود ، ژل اولتراسوند زده می شود.
5. با استفاده از مبدل ، دستگاهی که امواج مافوق صوت از خود ساطع می کند ، امواج به داخل بدن ارسال می شوند.
6. صدا با برخورد به ساختار درون بدن بازتاب شده و دستگاه سونوگرافی اطلاعات آن را تجزیه و تحلیل می کند.
7. دستگاه اولتراسوند بر روی مانتیور تصاویر ایجاد کرده و این تصاویر به صورت دیجیتالی ذخیره می شوند.
8. اگر سونوگرافی مثانه انجام شود ، ممکن است از شما بخواهند تا پس از اسکن ، مثانه ی خود را خالی کنید و اسکن اضافی از مثانه ی خالی انجام شود.

هیچ عوارض جانبی بیولوژیک تایید شده ای بر روی بیماران یا اپراتورها بر اثر قرار گرفتن در معرض امواج مافوق صوت مورد استفاده در سونوگرافی ، وجود ندارد.

درحالی که سونوگرافی کلیه ، خود هیچ دردی ایجاد نمی کند ، اما دراز کشیدن طولانی مدت برای انجام آزمایش می تواند باعث ایجاد ناراحتی شده ، همچنین ژل شفاف مورد استفاده سرد و خیس است. تکنسین برای به حداقل رساندن هرگونه ناراحتی ، تمام اقدامات راحتی را انجام داده و اسکن را در در سریع ترین زمان ممکن کامل می کند.

پس از انجام سونوگرافی کلیه ، چه رخ می دهد؟

انجام مراقبت خاصی پس از سونوگرافی کلیه وجود ندارد. شما می توانید به رژیم غذایی و فعالیت های سابق خود بازگردید مگر آنکه پزشک چیز دیگری به شما توصیه کند.

ممکن است پزشک بسته به شرایط خاصتان ، دستورالعمل های اضافی یا متناوب به شما بدهد.

منبع: hopkinsmedicine.org