در تصویربرداری پزشکی هسته ای مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو موسوم به رادیوتراکرها (ردیاب های رادیواکتیو) استفاده می شود. این مواد به طور معمول یا در جریان خون تزریق شده و یا استنشاق و بلعیده می شوند. ردیاب رادیواکتیو در ناحیه مورد بررسی حرکت می کند و انرژی خود را به صورت پرتوهای گاما پر انرژی ساطع می کند. این پرتوها توسط یک دوربین خاص و یک کامپیوتر تشخیص داده شده و به شکل تصاویر پزشکی ثبت می شوند. تصویربرداری پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهد که غالباً نمی توان با استفاده از سایر روش های رایج تصویربرداری، آن ها را به دست آورد. این روش همچنین امکان شناسایی بیماری در مراحل اولیه را فراهم می کند. توصیه می شود که برای انجام این پروسه، در صورت احتمال بارداری و یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید و در مورد بیماری هایی که اخیرا به آنها مبتلا بوده اید، شرایط پزشکی، آلرژی ها و داروهای مصرفی با پزشک صحبت کنید. برای مطالعه مقاله مرکز پزشکی هسته ای کلیک کنید.

بسته به نوع آزمایش، پزشک به شما آموزش می دهد که چه چیزی را می توانید از قبل بخورید و بنوشید. این امر به ویژه در خصوص داروهای آرام بخش (بیهوشی) اکیدا توصیه می شود. در روز تصویربرداری جواهرات و زیورآلات خود را در خانه نگه دارید و لباس های گشاد و راحت بپوشید. برای انجام آزمایش ممکن است از شما خواسته شود که لباس مخصوص به تن کنید.

پزشکی هسته ای عمومی چیست؟

در تصویربرداری پزشکی هسته ای از مقادیر کمی ماده رادیواکتیو برای تشخیص، ارزیابی یا درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. این موارد شامل انواع مختلفی از سرطان ها، بیماری های قلبی، دستگاه گوارش، اختلالات غدد درون ریز یا عصبی و سایر ناهنجاری ها است برای اطلاعات بیشتر درباره رشته پزشکی هسته ای کلیک کنید. از آنجا که آزمایشات پزشکی هسته ای می توانند فعالیت های مولکولی را تعیین کنند، این پتانسیل را دارند که بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهند. آنها همچنین می توانند نشان دهند که آیا بیمار به روش درمانی پاسخ مثبت می دهد یا خیر.

تشخیص:

روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای غیر تهاجمی هستند. به استثنای تزریقات وریدی، آنها معمولاً بدون درد هستند. در خلال این آزمایشات از مواد رادیواکتیو به نام رادیو داروها یا رادیوتراکرها برای کمک به پزشکان در تشخیص و ارزیابی شرایط پزشکی استفاده می شود.

ردیاب های رادیواکتیو، مولکول هایی هستند که به مقدار کمی ماده رادیواکتیو قابل پیوند یا “برچسب” آغشته هستند و می توانند در اسکن PET شناسایی شوند. رادیوتراکرها در تومورها یا مناطق التهابی جمع می شوند. آنها همچنین می توانند به پروتئین های خاص بدن متصل شوند. رادیو تراکر های متداول که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند F-18 fluorodeoxyglucose یا FDG ها هستند. ساختار مولکولی این مواد بسیار شبیه به گلوکز است. سلول های سرطانی از نظر متابولیسم، فعالیت بیشتری دارند و ممکن است گلوکز را با سرعت بالاتری جذب کنند. این میزان جذب بالا را می توان در اسکن های PET مشاهده کرد. این فرایند به پزشک شما اجازه می دهد بیماری را قبل از اینکه در سایر آزمایشات تصویربرداری مشاهده شود، شناسایی کند. FDG یکی از چندین نمونه رادیوتراکرهای مورد استفاده و در حال توسعه است.

بسته به نوع فرایند معاینه، ردیاب های رادیواکتیو به شکل گاز تزریق، بلعیده و یا استشمام می شوند. این تراکرها در ناحیه مورد معاینه از بدن جمع می شوند. یک دوربین یا دستگاه تصویربرداری خاص، انتشار رادیواکتیو را با کمک ردیاب رادیواکتیو تشخیص می دهد. دوربین یا دستگاه مخصوص، تصاویر را تولید می کند و اطلاعات مولکولی را فراهم می آورد.

بسیاری از مراکز تصویربرداری، روش های پزشکی هسته ای را در کنار روش هایی مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا تصویربرداری مغناطیسی (MRI) مورد استفاده قرار می دهند تا تصاویر تخصصی مد نظر خود را تولید کنند. این روش به عنوان تلفیق تصویر یا ثبت نام مشترک شناخته می شود. این روش چندگانه به پزشک این امکان را می دهد تا اطلاعات دو روش مختلف را بر روی یک تصویر ارتباط داده و تفسیر کند. این روش منجر به ارائه اطلاعات دقیق تر و تشخیص دقیق تر بیماری می شود. توموگرافی رایانه ای با انتشار یک فوتون / توموگرافی کامپیوتری (SPECT / CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون / توموگرافی کامپیوتری (PET / CT) می توانند هر دو آزمون را همزمان انجام دهند. PET / MRI یک فناوری تصویربرداری نوظهور است و در حال حاضر در مقیاس جهانی در دسترس نیست.

درمان

پزشکی هسته ای همچنین روش های درمانی مختلفی را ممکن می کند. یکی از این موارد، درمان ید رادیواکتیو (I-131) است که در طی آن از مقادیر کمی ماده رادیواکتیو برای درمان سرطان و سایر شرایط پزشکی موثر بر غده تیروئید استفاده می شود. در موردی دیگر، بیماران لنفوم غیر هوچکین که به شیمی درمانی پاسخ مثبت نمی دهند ممکن است تحت رادیوتراپی (RIT) قرار بگیرند. رادیو ایمونوتراپی (RIT) یک نوع از درمان سرطان است و در واقع ترکیبی از پرتو درمانی با در نظر گرفتن توانایی پرتوها در هدف گیری در خلال ایمونوتراپی است. این روش درمانی تقلیدی از فعالیت سلولی در سیستم ایمنی بدن است. برای اطلاعات بیشتر به صفحه ایمونوتراپی رادیویی (RIT) مراجعه کنید.

برخی از کاربردهای معمول این روش چیست؟

پزشکان از روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای برای تجسم ساختار و عملکرد اندام، بافت استخوان یا سیستم درون بدن استفاده می کنند.

در بزرگسالان، پزشکی هسته ای در موارد زیر استفاده می شود:

قلب

• جریان خون و عملکرد قلب را به تصویر می کشد (مانند اسکن پرفیوژن میوکارد)
• بیماری عروق کرونر و میزان تنگی کرونر را تشخیص می دهد.
• آسیب قلبی را در پی حمله قلبی ارزیابی می کند.
• گزینه های درمانی مانند جراحی بای پس قلب و آنژیوپلاستی را ارزیابی می کند.
• ارزیابی مجدد نتایج عمل عروق (ترمیم جریان خون)
• رد پیوند قلب را تشخیص می دهد.
• ارزیابی عملکرد قلب قبل و بعد از شیمی درمانی (MUGA)

ریه ها

• ریه ها را برای مشکلات تنفسی و جریان خون اسکن می کند.
• عملکرد ریه را برای تشخیص کاهش عملکرد ریه و یا جراحی پیوند ارزیابی می کند.
• رد پیوند ریه را تشخیص می دهد.

استخوان ها

• استخوان ها را از نظر شکستگی، عفونت و آرتروز ارزیابی می کند.
• ارزیابی بیماری متاستاتیک استخوان
•  مفاصل مصنوعی دردناک را ارزیابی می کند.
• تومورهای استخوانی را ارزیابی می کند.
• شناسایی مکان های بیوپسی

مغز

• بررسی ناهنجاری های مغزی در بیماران با علائم یا اختلالات خاص مانند تشنج، از دست دادن حافظه و اختلالات مشکوک در جریان خون
• شروع زود هنگام اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر را تشخیص می دهد.
• در برنامه ریزی جراحی کمک کرده و مناطقی از مغز که ممکن است باعث تشنج شوند را شناسایی می کند.
• بررسی ناهنجاری های موجود در ماده شیمیایی مغز که در کنترل حرکت در بیماران مشکوک به بیماری پارکینسون یا اختلالات حرکتی مربوطه نقش دارد.
•  ارزیابی بازگشت تومور مغزی، برنامه ریزی جراحی یا پرتودرمانی یا شناسایی محل برای نمونه برداری

موارد دیگر

• التهاب یا عملکرد غیر طبیعی کیسه صفرا را شناسایی می کند.
• خونریزی های شکمی را شناسایی می کند.
• ارزیابی عوارض بعد از عمل جراحی کیسه صفرا
• بررسی و ارزیابی ورم لنفاوی
• ارزیابی و بررسی تب های ناشناخته
• تعیین محل فونت
• عملکرد تیروئید را اندازه گیری کرده و تیروئید پرکار یا کم کار را تشخیص می دهد
• به تشخیص پرکاری تیروئید و اختلالات سلول های خونی کمک می کند.
• ارزیابی پرکاری پاراتیروئیدیسم (پرکاری غده پاراتیروئید)
• ارزیابی تخلیه معده
•  ارزیابی جریان مایع نخاعی و نشت احتمالی مایع نخاعی

در بزرگسالان و کودکان، پزشکی هسته ای در موارد زیر نیز استفاده می شود:

سرطان

• با تعیین وجود یا گسترش سرطان در قسمت های مختلف بدن، سرطان را مرحله بندی می کند.
• گره های لنفاوی نگهبان را قبل از جراحی در بیماران مبتلا به سرطان پستان یا پوست مشخص می کند و بافت های نرم سرطان را شناسایی می کند.
• برنامه ریزی برای درمان
• ارزیابی میزان پاسخ به درمان
• بازگشت سرطان را تشخیص می دهد.
• تشخیص تومورهای نادر لوزالمعده و غدد فوق کلیوی

کلیه ها

• تجزیه و تحلیل جریان خون و عملکرد کلیه های اصلی و پیوندی
• تشخیص انسداد دستگاه ادراری
• بررسی فشار خون بالا ناشی از عروق کلیه
• کلیه ها را از نظر عفونت در مقابل جای زخم ارزیابی می کند.
• فلاکس ادرار را شناسایی و پیگیری می کند.

از پزشکی هسته ای در کودکان نیز استفاده می شود:

• بررسی ناهنجاری های مری، مانند ریفلاکس مری یا اختلالات حرکتی
• ارزیابی باز بودن مجرای اشک
• ارزیابی باز بودن شنت های بطنی در مغز
• ارزیابی بیماری مادرزادی قلب از نظر شنت و جریان خون ریوی

درمان های پزشکی هسته ای شامل موارد زیر است:

• درمان ید رادیواکتیو (I-131) برای درمان برخی از فاکتور های پرکاری تیروئید (غده تیروئید بیش فعال، به عنوان مثال بیماری گریوز) و سرطان تیروئید استفاده می شود
• آنتی بادی های رادیواکتیو که برای درمان اشکال خاصی از لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی) استفاده می شود
• فسفر رادیواکتیو (P32) که برای درمان برخی اختلالات خونی استفاده می شود
• مواد رادیواکتیو که برای درمان متاستاز دردناک تومور در استخوان ها استفاده می شود
• I-131 MIBG (ید رادیواکتیو دارای برچسب مایو دو بنزیل گوانیدین) برای درمان تومورهای غده فوق کلیه در بزرگسالان و غده فوق کلیه / تومورهای بافت عصبی در کودکان استفاده می شود

آمادگی برای انجام عکس برداری

ممکن است هنگام آزمایش لباس مخصوص بپوشید یا اجازه داشته باشید که لباس شخصی خود را حفظ کنید. در صورت وجود احتمال بارداری یا شیردهی، باید همیشه موارد را به پزشک و تکنسین فنی اطلاع دهید. برای اطلاعات بیشتر در مورد بارداری و شیردهی به هنگام تصویربرداری پزشکی هسته ای، به صفحه ایمنی اشعه ایکس، رادیولوژی مداخله ای و روش های پزشکی هسته ای مراجعه کنید. در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی، اطلاعات لازم را به پزشک و تکنسین مربوطه اطلاع دهید. انواع آلرژی ها، بیماری های اخیر و سایر شرایط پزشکی را نیز حتما ذکر کنید. جواهرات و سایر لوازم فلزی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از انجام تصویربرداری در بیاورید. چنین اشیایی ممکن است در روند کار اختلال ایجاد کنند. پیش از انجام آزمایش، معمولا دستورالعمل های خاصی را بر اساس نوع اسکن خود دریافت خواهید کرد. در برخی از موارد، داروها یا روش های درمانی ممکن است در آزمایش تجویز شده تداخل ایجاد کنند. برای راهنمایی در مورد نحوه آماده سازی برای این روش از تصویربرداری، به صفحه درمان ید رادیواکتیو (I-131) مراجعه کنید.

تجهیزات چه شکلی هستند؟

تکنیک های ویژه تصویربرداری و دوربین های مورد استفاده در پزشکی هسته ای شامل دوربین گاما و توموگرافی رایانه ای با انتشار تابش تک فوتون (SPECT) هستند. دوربین گاما که به آن دوربین چشمک زن نیز گفته می شود، انرژی رادیواکتیو را که از بدن بیمار ساطع می شود شناسایی کرده و به تصویر تبدیل می کند. بدنه اصلی دوربین گاما، به تنهایی تابشی از خود ساطع نمی کند. دوربین گاما از آشکارسازهای تشعشعی تشکیل شده است که به آنها سر دوربین نیز گفته می شود. این بخش از دستگاه در قاب فلزی و پلاستیکی قرار گرفته اند و بیشتر شبیه جعبه هستند و به یک دروازه گرد دونات شکل متصل می شوند. تخت معاینه ای که بیمار معمولا روی آن دراز می کشد، میان دو سر دوربین گامای موازی قرار دارد که در بالای بیمار مستقر می شوند. گاهی اوقات سر های دوربین های گاما با زاویه ۹۰ درجه تغییر جهت یافته و بر روی بدن بیمار معطوف می شوند.

SPECT همچنین امکان چرخش سر دوربین های گاما در اطراف بدن بیمار برای تولید تصاویر سه بعدی با جزئیات بیشتر را نیز داراست. اسکنر PET دستگاه بزرگی است که یک سوراخ گرد و دونات شکل در وسط آن قرار دارد. این دستگاه بیشتر به نظر می رسد شبیه واحد CT یا MRI باشد. چندین حلقه از تصویر بردار های داخل دستگاه، انتشار انرژی از ردیاب های رادیواکتیو در بدن شما را ثبت می کنند. در این فرایند کامپیوتری وجود دارد که به تبدیل تصاویر از داده های بدست آمده توسط دوربین گاما، کمک می کند. پروب نوعی دستگاه دستی کوچک شبیه به میکروفون است که می تواند میزان رادیو تراکر ها را در ناحیه کوچکی از بدن شما تشخیص داده و اندازه گیری کند. در طول درمان ید رادیواکتیو از تجهیزات خاصی استفاده نمی شود اما ممکن است تکنسین یا سایر پرسنل درمان کننده، لباس خاصی را به شما بدهند و برای محافظت از ماده رادیواکتیو دریافتی، از ظروف سربی استفاده کنند.

فرایند آزمایش

معاینات معمول اشعه ایکس با ایجاد و عبور پرتوهای ایکس از بدن تصاویر را ایجاد می کند. در آزمایشات پزشکی هسته ای از ماده رادیواکتیو به نام رادیو دارو یا رادیو تراکر استفاده می شود. این ماده به جریان خون تزریق می شود، بلعیده و یا حتی به عنوان گاز استنشاق می شود. این ماده در ناحیه ای از بدن که تحت معاینه قرار دارد، جمع شده و انرژی خود را به صورت پرتوهای گاما منعکس می کند. دوربین های ویژه این انرژی را تشخیص می دهند و با کمک رایانه تصاویر توصیفی را ایجاد می کنند که جزئیاتی در مورد ساختار و عملکرد اندام ها و بافت ها ارائه می دهد.

برخلاف سایر تکنیک های تصویربرداری، معاینات پزشکی هسته ای بر روی فرآیندهای درون بدن مانند میزان متابولیسم یا سطح فعالیت های شیمیایی تمرکز دارد. مناطقی با شدت بیشتر که “نقاط داغ” نامیده می شوند، محل تجمع مقدار زیادی از مواد رادیواکتیو و فعالیتهای شیمیایی یا متابولیکی در سطح بالا هستند. مناطقی با شدت کمتر یا “لکه های سرد” نشانگر غلظت کمتر رادیو تراکر و در نتیجه فعالیت کمتر هستند.

در درمان ید رادیواکتیو (I-131) برای بیماری تیروئید، ید رادیواکتیو (I-131) بلعیده شده در جریان خون دستگاه گوارش (GI) جذب می شود. این ماده در نهایت توسط غده تیروئید از خون جذب می شود و سلول های موجود در غده تیروئید را تخریب می کند.

رادیوتراپی (RIT) ترکیبی از پرتودرمانی و ایمونوتراپی است. در ایمونوتراپی، یک مولکول تولید شده در آزمایشگاه به نام آنتی بادی مونوکلونال برای شناسایی و اتصال به سطح سلولهای سرطانی ساخته می شود. آنتی بادی های مونوکلونال، نمونه های طبیعی از آنتی بادی های بدن را که به طور طبیعی تولید شده و از آن ها برای حمله به باکتری ها ویروس ها استفاده می شود، را بازسازی می کند. در RIT، یک آنتی بادی مونوکلونال با یک ماده رادیواکتیو جفت می شود. با تزریق آن به جریان خون بیمار، آنتی بادی به سلولهای سرطانی منتقل شده و به آن متصل می شود و اجازه می دهد دوز بالایی از اشعه، مستقیم به تومور منتقل شود. در درمان I-131 MIBG برای نوروبلاستوما، رادیو تراکر با تزریق در جریان خون تجویز می شود. ردیاب های رادیواکتیو به سلولهای سرطانی متصل می شوند و اجازه می دهد دوز بالایی از اشعه به تومور منتقل شود.

این فرایند چگونه انجام می شود؟

تصویربرداری پزشکی هسته ای در بیماران به دو شکل سرپایی و یا بستری کامل در بیمارستان انجام می شود. شما روی یک میز معاینه دراز می کشید. در صورت لزوم، یک پرستار یا یک تکنسین، سوزن داخل وریدی (IV) را به داخل رگ دست یا بازوی شما وارد می کند. بسته به نوع آزمایش پزشکی هسته ای، رادیو تراکر به داخل رگ تزریق می شود، بلعیده و یا به عنوان گاز استنشاق می شود. مدت زمان لازم برای حرکت ردیاب ها در بدن شما، ممکن است چند ثانیه تا چند روز باشد. پس از این زمان، ردیاب در محل مورد نظر جمع می شود. در نتیجه، تصویربرداری ممکن است بلافاصله پس از تزریق، چند ساعت بعد یا حتی چند روز پس از دریافت ماده رادیواکتیو انجام شود.

در زمان شروع تصویربرداری، دوربین یا اسکنر یک سری عکس دریافت می کند. دوربین ممکن است به دور شما بچرخد یا ممکن است در یک موقعیت باقی بماند و از شما خواسته شود که موقعیت بدن خود را بین هر تصویر تغییر دهید.

زمانی که دوربین در حال عکس گرفتن است، باید برای مدت زمان کوتاهی بی حرکت بمانید. در برخی از موارد، دوربین ممکن است بسیار نزدیک به بدن شما حرکت کند. این امر برای دریافت تصاویر با کیفیت لازم است. اگر شما مبتلا به کلاستروفوبیک هستید، باید قبل از شروع انجام آزمایش موضوع را به تکنسین مربوطه اطلاع دهید.

در صورت استفاده از کاوشگر، برای اندازه گیری و مطالعه ناحیه کوچکی از بدن میزان مشخصی رادیواکتیویته عبور داده می شود. سایر آزمایش های پزشکی هسته ای میزان رادیواکتیویته را در خون، ادرار یا تنفس اندازه گیری می کنند. مدت زمان انجام آزمایش های پزشکی هسته ای بسته به نوع آزمایش بسیار متفاوت است.

زمان اسکن واقعی برای آزمایشات تصویربرداری هسته ای می تواند از ۲۰ دقیقه تا چند ساعت باشد. این فرایند حتی ممکن است در طی چند روز انجام شود.

کودکان خردسال ممکن است برای بی حرکت ماندن نیاز به کمک یا آرام بخش داشته باشند. اگر پزشک معتقد باشد که کودک شما به آرام بخش احتیاج دارد، شما دستورالعمل های خاصی را در خصوص زمان و اینکه آیا می توانید کودک خود را در روز معاینه تغذیه کنید یا نه، دریافت خواهید کرد.

معمولا یک پزشک یا پرستار متخصص در بیهوشی کودکان، برای اطمینان از ایمنی کودک شما تحت بیهوشی، در خلال آزمایش در دسترس شما خواهد بود. هنگام تعیین وقت آزمایش برای کودک خردسال در خصوص در دسترس بودن متخصص کودک حتما پرس و جو کنید. یک متخصص کودک آموزش دیده است تا فرزند شما بدون نیاز به آرام بخش، در راحتی و کمترین اضطراب ممکن در خلال آزمایش بی حرکت مانده و آن را سپری کند.

وقتی آزمایش به پایان رسید، ممکن است از شما خواسته شود تا برای بررسی تصاویر کمی صبر کنید. در صورتی که احتیاج به دریافت تصاویر بیشتری باشد، تصویربرداری تکرار می شود. گاهی اوقات، تصاویر بیشتری برای شفاف سازی یا تجسم بهتر برخی مناطق یا ساختارها مورد نیاز است. نیاز به تصاویر بیشتر لزوماً به این معنی نیست که مشکلی در آزمایش وجود داشته یا چیزی غیرطبیعی پیدا شده است. این مسئله نباید باعث نگرانی شما شود. اگر برای تزریق داخل وریدی، از IV استفاده شده باشد، معمولاً پس از انجام تصویربرداری این ابزار برداشته می شود. البته اگر در همان روز برای آزمایش دیگری به تزریق احتیاج باشد، IV از بیمار جدا نمی شود.

برای بیماران مبتلا به بیماری تیروئید که تحت ید رادیواکتیو (I-131) قرار می گیرند، این ماده به شکل کپسول یا مایع بلعیده می شود. لازم به ذکر است که این نوع از درمان اغلب یک روش سرپایی است.

رادیو ایمونوتراپی (RIT) نیز یکی دیگر از روش های سرپایی است که از طریق تزریق انجام می شود.

I-131 MIBG درمان نوروبلاستوما با تزریق در جریان خون انجام می شود. کودکان برای این نوع از معالجه در بیمارستان بستری می شوند و شب را در یک اتاق آماده و مخصوص می گذرانند. شرایط ویژه ای برای والدین در نظر گرفته شده است تا در هنگام انجام این روش درمانی در مراقبت از کودک خود مشارکت داشته باشند.

در طول و بعد از عمل چه چیزی را تجربه خواهم کرد؟

به جز تزریقات وریدی، بیشتر روشهای پزشکی هسته ای بدون درد هستند. آنها به ندرت با ناراحتی یا عوارض جانبی قابل توجهی همراه می باشند. زمانی که ردیاب رادیواکتیو به صورت تزریق داخل ورید قرار داده می شود و هنگام وارد شدن سوزن به داخل رگ، احساس سوزش خواهید داشت. هنگام تزریق ردیاب رادیواکتیو ممکن است احساس کنید که یک مایع سرد از بازوهای شما بالا می رود. به طور کلی، هیچ عارضه جانبی دیگری در این روش وجود ندارد. هنگام بلعیدن ردیاب های رادیواکتیو، معمولا هیچ طعم و مزه ای را احساس نخواهید کرد. هنگام استنشاق همچنین هیچ احساس متفاوتی در مقایسه با زمانی که هوای معمولی را تنفس می کنید، نخواهید داشت. در خلال برخی از آزمایش ها ممکن است یک کانتر در مثانه شما قرار گیرد. این امر ممکن است باعث ناراحتی موقتی شما شود. مهم است که در طول آزمایش ثابت بمانید. تصویربرداری هسته ای خود دردی ایجاد نمی کند. با این حال، ساکن ماندن در یک موقعیت خاص در حین تصویربرداری ممکن است باعث ناراحتی شود.

شما معمولا پس از انجام آزمایش، فعالیت های عادی خود را از سر می گرید، مگر آن که پزشک شما خلاف این امر را از شما بخواهد. قبل از ترک محل آزمایش یک تکنسین، پرستار و یا پزشک هرگونه دستورالعمل خاص و لازم را به شما ارائه می دهد.

مقدار کمی از ردیاب های رادیواکتیو در بدن شما با گذشت زمان خاصیت پرتوزایی خود را از طریق روند طبیعی از دست می دهد. همچنین ممکن است طی چند ساعت یا روزهای اول آزمایش از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج شوند. برای کمک به دفع مواد رادیواکتیو از بدن، مقدار زیادی آب بنوشید.

برای اطلاعات بیشتر به نکات ایمنی در روش های هسته ای مراجعه کنید. همچنین در خصوص نوبت های بعدی و زمان های لازم برای مراجعه به بخش پزشکی هسته ای، به شما اطلاعات لازم ارائه خواهد شد.

چه کسی نتایج را تفسیر می کند و چگونه می توانم به آن ها دسترسی داشته باشم؟

یک رادیولوژیست یا پزشک با تخصص در زمینه پزشکی هسته ای، تصاویر را تفسیر کرده و گزارشی را به پزشک اصلی شما ارجاع می دهد.

مزایا و خطرات پزشکی هسته ای

فواید

• معاینات پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهند، از جمله جزئیات عملکرد و آناتومی ساختارهای بدن که با استفاده از سایر روش های تصویربرداری، اغلب غیر قابل دستیابی هستند.
• اسکن های پزشکی هسته ای مفیدترین اطلاعات تشخیصی یا درمانی را برای بسیاری از بیماری ها ارائه می دهند.
• اسکن پزشکی هسته ای هزینه کمتری دارد و ممکن است اطلاعات دقیق تری نسبت به جراحی های باز در اختیار شما قرار دهد.
• پزشکی هسته ای پتانسیل شناسایی بیماری را در اولین مرحله و اغلب قبل از بروز علائم یا تشخیص ناهنجاری ها با سایر آزمایش های تشخیصی، دارد.
• با تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن ضایعات، اسکن PET ممکن است نیاز به نمونه برداری را از بین ببرد یا بهترین مکان را برای این امر شناسایی کند.
• اسکن PET ممکن است اطلاعات اضافی را فراهم کند که برای برنامه ریزی در پرتو درمانی معمولا لازم هستند.

خطرات

• از آنجا که در خلال آزمایشات پزشکی هسته ای تنها مقدار کمی از ردیاب های رادیواکتیو استفاده می شود، بیماران در معرض تابش نسبتاً کمی قرار دارند. این میزان برای آزمایشات تشخیصی قابل قبول است. بنابراین در مقایسه با مزایای بالقوه، خطر تابش بسیار کم است.
• روش های تشخیصی پزشکی هسته ای برای بیش از پنج دهه مورد استفاده قرار گرفته است و هیچ عارضه جانبی طولانی مدت ناشی از قرار گرفتن در معرض پرتو با دوز پایین گزارش نشده است.
• خطرات درمانی همیشه در مقابل مزایای بالقوه روش های درمانی پزشکی هسته ای سنجیده می شوند. پزشک قبل از درمان شما را از تمام خطرات قابل توجه آگاه می کند و به شما فرصتی برای پرسیدن سوال می دهد.
• واکنش های آلرژیک به رادیوتراکرها بسیار نادر و معمولاً خفیف هستند. بهتر است در خصوص حساسیت ها و یا مشکلاتی که ممکن است در طول آزمایش قبلی پزشکی هسته ای رخ داده باشند، با کارمندان پزشکی هسته ای مسئول صحبت کنید.
• تزریق ردیاب های رادیواکتیو ممکن است باعث ایجاد درد و قرمزی جزئی شود. این مسئله به سرعت حل می شود.
• زنان در صورت وجود احتمال بارداری یا شیردهی همیشه باید به پزشک و تکنسین رادیولوژی خود اطلاع دهند. برای اطلاعات بیشتر در مورد بارداری، شیردهی و تصویربرداری پزشکی هسته ای به صفحه روش های ایمنی در اشعه ایکس، رادیولوژی مداخله ای و روش های پزشکی هسته ای مراجعه کنید.

محدودیت های پزشکی هسته ای عمومی چیست؟

فرایند پزشکی هسته ای می تواند زمانبر باشد. ممکن است تجمع ردیاب های رادیواکتیو در محل مورد مطالغع، از چند ساعت تا چند روز به طول انجامد. همچنین انجام فرایند تصویربرداری نیز ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول انجامد. در برخی از موارد، تجهیزات جدید می توانند به طور قابل توجهی زمان این فرایند را کوتاه کنند. وضوح تصاویر پزشکی هسته ای ممکن است به اندازه CT یا MRI نباشند. با این حال اسکن های پزشکی هسته ای در برابر بسیاری از مشکلات مختلف حساسیت بیشتری دارند و اطلاعاتی که آن ها در خصوص فرایند های مختلف بدن ارائه می دهند، معمولا به راحتی و با سایر روش های تصویربرداری امکان پذیر نیست.

منبع : سایت www.radiologyinfo.org