ام آر آی چیست و چه کاربردی دارد
ام آر آی یا همان عکس برداری به وسیله تشدید مغناطیس، Magnetic Resonance Imaging) MRI) یکی از شیوه های پیشرفته در زمینه تصویربرداری پزشکی است.
در مقاله تصویر برداری پزشکی به طور کامل در باره این شاخه از علم توضیح داده شده است.
برای اطلاعات بیشتر می توانید به این مقاله مراجعه کنید.
به وسیله این روش می توان از بافت های داخلی بدن تصویربرداری کرد؛ از سلامت و یا مشکلات بافت های اعضای بدن آگاه شد و در صورت وجود بیماری نسبت به درمان آن اقدام کرد.
به طور کلی ام آر آی نسبت به سایر روش های عکس برداری پزشکی با اشعه ایکس، مانند سیتی اسکن یا رادیو گرافی ساده، کم ضرر تر است چرا که در ام آر آی بر خلاف روش های عکس برداری همراه با اشعه ایکس، بدن تحت تابش اشعه های یونیزه قرار نمی گیرد
از آنجا که اگر بدن بیش تر از حد معینی در مقابل تابش این اشعه ها قرار گیرد ممکن است در کارکرد سلول ها مشکلاتی ایجاد شود، می توان گفت چون در روش ام آر آی از اشعه ایکس استفاده نمی شود، در نتیجه آسیب کمتری به بدن می رساند.
در ام آر آی بر خلاف سیتی اسکن تصاویر بافت های نرم مانند غضروف و تاندون و عصب و… بسیار واضح تر دیده می شود.
میتوان گفت از سیتی اسکن برای تصویر برداری از بافت های استخوانی و از ام آر آی بیشتر برای تصویر برداری بافت های نرم استفاده می شود
چگونگی عملکرد ام آر آی
روش ام آر آی بر اساس رزنانس مغناطیسی هسته است به این صورت که بدن فرد بیمار در یک میدان مغناطیسی قوی قرار می گیرد که این میدان باعث می شود که محور چرخش پروتون های هسته اتم در امتداد یک میدان مغناطیسی قرار گیرد.
سپس امواج رادیویی خاصی که به صورت فالس فرستاده می شوند، به بدن بیمار تابانده می شود باعث تغییر در محور چرخش پروتون ها می شود.
پس از تمام شدن این پالس رادیویی، محور چرخش پروتون ها دوباره در طول میدان مغناطیسی قرار می گیرد که این برگشت خود باعث ایجاد یک موج الکترومغناطیسی جدید می شود.
سپس این موج های جدید که از تمامی پروتون ها ساطع می شوند به وسیله گیرنده های دستگاه ام آر آی دریافت می شوند.
آنگاه به کامپوتری با قدرت محاسبات بالا ارسال میشوند.
این کامپیوتر به سرعت داده هارا تحلیل می کند و نمایش می دهد و دکتر می تواند در صورت نیاز داده ها را چاپ کند.
به طور کلی می توان گفت کار اصلی ام آر آی این است که میزان آب را در بافت های مختلف بدن به ما نشان دهد.
غلظت مولکول های آب در بافت های مختلف بدن متفاوت است و تغییر در میزان غلظت این آب میتواند مارا از بیماری های مختلف آگاه سازد.
عوارض ام آر آی چیست
در صورت رعایت تمامی نکات ایمنی، ام آر آی روش تصویر برداری کم خطر و میتوان گفت ایمن است.
ام آر آی کاملا بدون درد است و هیچ عارضه ای چه بلند مدت و چه کوتاه مدت برای آن شناخته نشده است.
همانطور که گفته شد چون این روش در یک میدان مغناطیسی انجام می شود، وجود اجسام فلزی و حرکت آن ها در نتیجه امواج مغناطیسی ممکن است موجب آسیب دیدگی بیمار شود.
ویا اگر بیماری جراحی داشته که در جراحی وی از گیره های فلزی بر روی رگ ها استفاده شده، ام آر آی توصیه نمی شود.
چرا که ممکن است گیره های فلزی جا به جا شوند و نیز گلوله ها وترکش ها در بدن بیمار میتواند همان مشکل را ایجاد کند.
بیمارانی که از سمعک استفاده می کنند و یا پیس میکر قلبی دارند ممکن است باعث شود در عملکرد این دستگاه ها اختلال ایجاد گردد.
برای اطلاعات بیشتر می توانید به اینجا مراجعه کنید.
نکاتی که به هنگام ام آر آی باید به آن ها توجه داشت
- قبل از انجام ام آر آی، دکتر برای بیمار توضیح می دهد که ام آر آی چیست و چه کاربردی دارد
- در مورد بیمارانی نارسایی شدید کلیوی که نیاز به دیالیز دارند توصیه می شود که ماده کنتراست را در زمان درست دریافت کرده و پس از انجام ام آر آی باید دیالیز را انجام دهند تا ماده جذب شده از بدن خارج شود.
- به دلیل صدای بلند ممکن است بیمار نیاز به حفاظت از گوش داشته باشد.
- هیچ جسم فلزی نباید همراه بیمار وارد اتاق ام آر آی شود
- در بعضی از لوازم آرایشی از فلز استفاده میشود پس بهتر است بیمار از لوازم آرایشی استفاده نکند
- لباس بیمار نباید هیچ قسمت فلزی اعم از زیپ و دکمه فلزی داشته باشد
اشیا زیر نباید وارد اتاق ام آر آی شوند:
- گیره های مو
- کلید
- سکه
- قلم
- پول
- کارت اعتباری
- گوشی موبایل
- سمعک
- ساعت و جواهرات
- کفش
- کمربند
- لباس هایی که قسمت های فلزی و یا نخ های فلزی دارند
- برای اطمینان از اینکه جسم های خارجی فوق وارد اتاق ام آر آی نشوند، یک دست لباس طبی به بیمار داده میشود و
- بیمار می بایست تمامی لباس های خود را خارج کرده و لباس مخصوس را بپوشد.
سپس از بیمار در مورد مسائل زیر سؤال پرسیده می شود
- پچ های دارویی حاوی فلز
- گیره فلزی دندان
- تیر یا ترکش در بدن
- پیچ و پلاک یا دیگر اجسام فلزی که برای درمان شکستگی استخوان بکار رفته اند
- بعضی از انواع آی یو دی
- پیس میکر
- نورواستیمولاتور کلیپ یا گیره آنوریسم
- اجسام فلزی خارجی که قبلا در بدن وارد شده اند بخصوص در چشم
- وسایل تزریق اتوماتیک دارو
- دفیبریلاتور قلبی
- تاتو
- اگر باردار هستید باید آن را به تکنیسن ام آر آی اطلاع دهید
کاربرد های ام آر آی چیست
برای بررسی سلامت اندام هایی که در زیر نام برده می شود میتوان از روش ام آر آی استفاده کرد
- در خانم ها پستان ها و تخمدان
- در آقایان پروستات
- به طور مشترک کبد، کلیه ها و پانکراس
ام آر آی چگونه انجام می شود؟
ممکن است قبل از ام آر آی دارویی به بیمار تزریق کنند. اگر بیمار به مواد دارویی آلرژی دارد باید به پرسنل اطلاع دهد و نیز اگر پس تزریق دارو احساس بدحالی داشت باید به پرسنل اتاق ام آر آی اطلاع دهد
دستگاه ام آر آی یک اتاق کوچک است که تونلی در آن قرار دارد و یک تخت محرک که می تواند در طول این طونل حرکت کند.
بیمار بر روی تخت دراز میکشد و داخل تونل میشود که در حین تصویربرداری تخت حرکت می کند.
اما بیمار باید آرام و بی حرکت باشد چراکه حرکت بیمار باعث محو و تار شدن تصویر نهایی می شود.
صداهای بلندی که از دستگاه شنیده می شود کاملا طبیعی است و نباید موجب نگرانی بیمار شود.
گاهاً برای اینکه بیمار کم تر متوجه صدا شود، بر روی گوش های بیمار گوشی قرار دهند
تنفس بیمار به راحتی ممکن است مگر اینکه تکنسین از بیمار بخواهد لحظاتی نفس خود را حبس کند
با وجود صدا های بلند دستگاه تکنسین شما را می بیند و صدای شما را می شنود پس در صورت نیاز به کمک می توانید از تکنسین کمک بخواهید
مدت زمان ام آر آی از سیتی اسکن بیشتر بوده و از ۱۵ الی ۴۵ دقیقه متغیر است و گاهاً ممکن است یک ساعت به طول بیانجامد
برای اطلاعات بیشتر می توانید به اینجا مراجعه کنید.
هزینه ام آر آی
هزینه ام آر آی با توجه به عواملی مانند نوع ام آر آی، نوع بیمه و… تعیین می گردد
