عمل آنژیوگرافی چیست و چه کاربردی دارد؟ این سئوالی است که برای بسیاری از بیماران مطرح می‌شود. در دنیای پیشرفته پزشکی امروز از روش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌شود. روش‌هایی که تا حد ممکن تهاجمی نباشند و نتایج دقیق‌تر و درست‌تری را نشان دهند. آنژیوگرافی یکی از این روش هاست.
با ما همراه باشید تا به بررسی آنژیوگرافی، انواع آن، روش‌های انجام آنژیوگرافی و مزایا و معایب آن بپردازیم.
آنژیوگرافی چیست؟
آنژیوگرافی یکی از پرکاربردترین روش‌ها در تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی، مغزی و عروقی است.
پزشکان از طریق آنژیوگرافی می‌توانند عروق را به طور کامل معاینه کنند و عروقی که تنگ و یا مسدود شده‌اند را شناسایی کنند.
آن‌ها همچنین می‌توانند انسداد رگ‌ها را با استفاده از بالن یا استنت برطرف کنند. با این کار بیمار دیگر نیازی به جراحی باز نخواهد داشت.
روش انجام آنژیوگرافی پیچیده نیست و به زمان زیادی هم نیاز ندارد. در ادامه به نحوه انجام این عمل و مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
آنژیوگرافی چگونه انجام می‌شود؟
در عمل آنژیوگرافی از لوله‌ای به نام “کاتتر” استفاده می‌شود. این لوله از طریق شریان کشاله ران یا شریان دست وارد بدن می‌شود. علت انتخاب این محل‌ها وجود سرخرگ‌های اصلی در مچ دست و کشاله ران است. پزشک پس از ایجاد برش کوچکی در یکی از این قسمت‌ها، کاتتر را وارد بدن می‌کند.
کاتتر وارد این شریان شده و به سمت قلب، مغز یا هر قسمت دیگری که نیاز باشد هدایت می‌شود.
سپس ماده حاجب (کنتراست) از طریق کاتتر وارد رگ‌ها می‌شود. ماده حاجب کمک می‌کند رگ‌ها در اشعه ایکس با وضوح بیشتری دیده شوند.
پزشک با توجه به نتیجه آنژیوگرافی قلب تشخیص قطعی می‌دهد. در بعضی موارد از طریق آنژیوگرافی بیمار درمان می‌شود. برای مثال در صورت مشاهده انسداد در رگ‌ها، از استنت یا بالن استفاده می‌شود.
بالن قطعه منعطفی است که از طریق کاتتر وارد بدن می‌شود. در محل گرفتگی بالن شروع به باز و بسته شدن می‌کند. با این کار چربی‌های موجود در رگ فشرده می‌شوند و مسیر عبور خون باز می‌شود.
گاهی اوقات امکان انسداد دوباره رگ‌ها وجود دارد. در این صورت پزشکان برای باز کردن رگ از استنت استفاده می‌کنند.
استنت قطعه توری مانند و بسیار ظریفی است که با استفاده از کاتتر در رگ قرار می‌گیرد. پس از این که مسیر رگ با استفاده از بالن باز شد، استنت در رگ قرار داده می‌شود. این قطعه خمیده شکل دیواره رگ را نگه می‌دارد و اجازه نمی‌دهد انسداد ایجاد شود.
در مواردی که پزشک تشخیص دهد بیماری از طریق آنژیوگرافی درمان نمی‌شود، عمل جراحی باز تجویز می‌شود.
مراقبتهای آنژیوگرافی
مراقبتهای آنژیوگرافی ساده هستند و به بیمار کمک می‌کنند عمل راحت تری داشته باشد.
با توجه به وضعیت جسمانی بیمار، پزشک نکاتی را برای آمادگی پیش از آنژیوگرافی مطرح می‌کند. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مراقبتهای پیش از آنژیوگرافی:
- از صبح روز آنژیوگرافی غذا و مایعات مصرف نکنید.
- پیش از انجام آنژیوگرافی درمورد دیگر داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود مشورت کنید.
- از مصرف خودسرانه دارو یا مسکن پیش از انجام آنژیوگرافی پرهیز کنید.
- ممکن است انجام آزمایش‌هایی برای کنترل وضعیت کلیه‌ها و خون برای شما لازم باشد.
- معمولاً توصیه می‌شود یک روز پیش از انجام آنژیوگرافی استحمام کنید.
بسته به نوع آنژیوگرافی، ممکن است پزشک یا پرستار از شما بخواهند مراقبتهای دیگری هم انجام دهید.
مراقبتهای پس از آنژیوگرافی:
از آنجایی که برای انجام آنژیوگرافی از بی حس کننده استفاده می‌شود، معمولاً نکات زیر به بیماران توصیه می‌شوند:
- تا یک روز پس از انجام آنژیوگرافی از انجام فعالیت‌های نیازمند تمرکز مانند رانندگی بپرهیزید.
- تا زمان از بین رفتن اثر داروی بیهوشی از کار با ماشین آلات و وسایل خطرناک خودداری کنید.
- در آنژیوگرافی از طریق کشاله ران، بیمار باید تا چند ساعت پس از عمل بدون تحرک باقی بماند.
- در آنژیوگرافی از طریق کشاله ران، به مدت چند روز از بالا رفتن از پله خودداری کنید.
- در آنژیوگرافی از طریق دست، تا چند روز پس از عمل از خم کردن کامل مچ دست خودداری کنید.
- در آنژیوگرافی از طریق دست، تا زمان بهبودی از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- در آنژیوگرافی از طریق دست، مراقب باشید هنگام نشستن یا برخاستن به مچ دست فشار وارد نشود.
- استحمام در روزهای پس از آنژیوگرافی بلامانع است؛ مراقب باشید که زخم در حجم زیادی از آب قرار نگیرد.
- تا چند روز پس از آنژیوگرافی از وان حمام استفاده نکنید و از رفتن به استخر بپرهیزید.
- محل زخم را هر روز بررسی و تمیز کنید. برای پیشگیری از عفونت، پانسمان آن را مرتباً و به موقع عوض کنید.
مراقبتهای پس از آنژیوگرافی تنها به این موارد محدود نمی‌شوند.
با توجه به وضعیت سلامتی شما، ممکن است پزشک یا پرستار نکات تکمیلی را به شما توصیه کنند.
مزایا و معایب آنژیوگرافی:
مزایای آنژیوگرافی چیست؟
- نسبت به جراحی باز بسیار کم خطرتر است و امکان تشخیص و درمان بیماری از طریق آن وجود دارد.
- تشخیص دقیق و امکان مشاهده و بررسی عروق قلبی با کیفیت بالا
- دوران نقاهت کوتاه و مراقبتهای پس از آن نسبت به جراحی باز بسیار ساده تر است.
- تقریباً در هر بیمارستانی و توسط پزشک متخصص قابل انجام است که این امر هزینه و زمان موردنیاز برای انجام آن را کاهش می‌دهد.
معایب آنژیوگرافی چیست؟
- احتمال ایجاد عفونت در محل زخم کاتتر
- احتمال سکته قلبی یا مغزی حین انجام آنژیوگرافی که البته بسیار نادر است.
- بروز حساسیت نسبت به ماده رنگی و اشعه ایکس
- تپش قلب و نامنظم شدن ضربان قلب
- بروز مشکلات کلیوی
- ضعف، حالت تهوع یا استفراغ در برخی موارد
بدون شک هر عمل تشخیصی یا درمانی مزایا و معایب خاص خود را دارد. آنژیوگرافی هم از این مورد مستثنا نیست.
توجه داشته باشید که آنژیوگرافی نسبت به بسیاری از عمل‌ها کم خطرتر و ساده تر است.
پیش از انجام آنژیوگرافی با پزشک خود درمورد خطرات و فواید آنژیوگرافی مشورت کنید.
پس از این که اطلاعات کافی را در این زمینه کسب کردید، می‌توانید بهترین تصمیم را بگیرید.
آنژیوگرافی می‌تواند در تشخیص بیماری کمک بسیار خوبی باشد. همچنین ممکن است پزشک بتواند از طریق آنژیوگرافی بیماری را درمان کند. به یاد داشته باشید که مهم ترین منبع اطلاعات برای شما پزشکتان است. در صورت توصیه پزشک مبنی بر انجام آنژیوگرافی، در اسرع وقت آن را انجام دهید.
منبع:
