آسیب ضربه مغزی چیست؟

چکیده مقاله

آسیب دیدگی مغزی (TBI) هنگامی اتفاق می افتد که یک حمله فیزیکی ناگهانی و خارجی به مغز آسیب برساند. این یکی از رایج ترین دلایل ناتوانی و مرگ در بزرگسالان است TBI. اصطلاحی گسترده است که طیف وسیعی از آسیب هایی را که برای مغز اتفاق می افتد، توصیف می کند. این آسیب می تواند کانونی (محدود به یک ناحیه از مغز) یا منتشر باشد (در بیش از یک ناحیه از مغز اتفاق می افتد). شدت آسیب مغزی می تواند از یک ضربه مغزی خفیف تا یک آسیب شدید باشد که منجر به کما یا حتی مرگ شود.

انواع مختلف TBI کدامند؟

آسیب مغزی ممکن است به یکی از دو روش اتفاق بیفتد:

آسیب مغزی بسته- آسیب دیدگی بسته شده مغز زمانی اتفاق می افتد که آسیب دیدگی نفوذناپذیری به مغز و بدون شکستگی جمجمه وارد شود. آسیب مغزی بسته در اثر حرکت سریع به جلو یا عقب و لرزش مغز در داخل جمجمه استخوانی ایجاد می شود که منجر به کبودی و پارگی بافت مغز و رگ های خونی می شود. صدمات بسته به مغز معمولاً در اثر تصادفات رانندگی، زمین خوردن و به طور فزاینده ای در ورزش ایجاد می شود. تکان دادن کودک نیز می تواند منجر به این نوع آسیب شود (سندرم کودک لرزان نامیده می شود).
آسیب مغزی رسوخ کننده- ضایعات نفوذی یا باز هنگام شکستگی در جمجمه اتفاق می افتد؛ مانند گلوله ای که مغز را سوراخ می کند.

آسیب آکسون منتشر (DAI) چیست؟

آسیب آکسون منتشر، برش (پاره شدن) رشته های عصبی متصل کننده طولانی مغز (آکسون) است که هنگام آسیب دیدگی مغز هنگام جابجایی و چرخش درون جمجمه استخوانی اتفاق می افتد. DAI معمولاً باعث کما و آسیب دیدگی در بسیاری از قسمتهای مختلف مغز می شود. تغییرات در مغز اغلب میکروسکوپی است و ممکن است در اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) مشهود نباشد.

آسیب اولیه و ثانویه مغز چیست؟

آسیب اولیه مغزی به آسیب ناگهانی و عمیق مغز گفته می شود که در زمان ضربه کم و بیش کامل تشخیص داده می شود. این اتفاق در زمان تصادف اتومبیل، زخم گلوله یا زمین خوردن رخ می دهد.مقاله سی تی اسکن مغز برای تشخیص سکته را مطالعه کنید.

آسیب ثانویه مغزی به تغییراتی گفته می شود که طی چند ساعت تا چند روز پس از آسیب اولیه مغز ایجاد می شود. این شامل یک سری کامل از مراحل یا مراحل تغییرات سلولی، شیمیایی، بافتی یا رگهای خونی در مغز است که به تخریب بیشتر بافت مغز کمک می کند.

چه عواملی باعث آسیب به سر می شود؟

دلایل زیادی برای آسیب به سر در کودکان و بزرگسالان وجود دارد. شایع ترین آسیب ها ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری (جایی که فرد یا سوار اتومبیل است یا به عنوان عابر پیاده به او ضربه می خورد)، خشونت، زمین خوردن یا در اثر لرزش کودک (همانطور که در موارد کودک آزاری دیده می شود) است.

چه عواملی باعث کبودی و آسیب داخلی مغز می شود؟

وقتی ضربه مستقیمی به سر وارد می شود، کبودی مغز و آسیب به بافت داخلی و رگهای خونی به دلیل مکانیزمی به نام «انقباض کودتا» رخ می‌دهد. کبودی که به طور مستقیم با تروما در محل برخورد مرتبط است، ضایعه کودتا (COO تلفظ می شود) نامیده می شود. همانطور که مغز به عقب می لرزد، می تواند به جمجمه در طرف مقابل برخورد کرده و باعث ایجاد کبودی به نام ضایعه کانکروپ شود. جوش خوردن مغز در طرفین جمجمه می تواند باعث بریدگی (پارگی) پوشش داخلی، بافت ها و رگ های خونی شود که منجر به خونریزی داخلی، کبودی یا تورم مغز شود.

نتایج احتمالی آسیب مغزی چیست؟

برخی از آسیب های مغزی خفیف هستند و علائم با توجه به مرور زمان از بین می روند. موارد دیگر شدیدتر هستند و ممکن است منجر به ناتوانی دائمی شوند. نتایج طولانی مدت یا دائمی آسیب مغزی ممکن است نیاز به توان بخشی پس از آسیب و احتمالاً مادام العمر داشته باشد. اثرات آسیب مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

نقص شناختی

کما
گیجی
دامنه توجه کوتاه شده
مشکلات حافظه و فراموشی
نقص در حل مسئله
مشکلات قضاوت
ناتوانی در درک مفاهیم انتزاعی
از دست دادن حس زمان و مکان
کاهش آگاهی از خود و دیگران
عدم پذیرش همزمان بیش از دستورات یک یا دو مرحله ای

نقص حرکتی

فلج یا ضعف
اسپاستیسیته (سفت شدن و کوتاه شدن عضلات)
تعادل ضعیف
تحمل کاهش یافته
عدم توانایی در برنامه ریزی حرکات حرکتی
تأخیر در شروع کار
لرزش
مشکلات بلع
هماهنگی ضعیف

نقص ادراکی یا حسی

تغییر در شنوایی، بینایی، چشایی، بویایی و لامسه
از دست دادن احساس یا افزایش احساس اعضای بدن
غفلت چپ یا راست
مشکل در درک مکان اندام ها در ارتباط با بدن
مشکلات بینایی از جمله بینایی دو برابر، عدم قدرت بینایی، یا محدودیت دید

نقص ارتباطی و زبانی

مشکل در گفتار و درک گفتار (آفازی)
مشکل در انتخاب کلمات مناسب برای گفتن (آفازی)
مشکل خواندن (الکسیا) یا نوشتن (آگرافیا)
مشکل در دانستن چگونگی انجام برخی اقدامات معمول، مانند مسواک زدن (آپراکسی)
گفتاری آهسته، مردد و کاهش لغات
مشکل در شکل گیری جملاتی که منطقی است
مشکلات شناسایی اشیا و عملکرد آنها
مشکلات خواندن، نوشتن و توانایی کار با اعداد

نقص عملکردی

اختلال در توانایی در فعالیت های زندگی روزمره (ADL) مانند لباس پوشیدن، استحمام و غذا خوردن
مشکلات مربوط به سازماندهی، خرید یا پرداخت قبض
ناتوانی در رانندگی ماشین یا کار با ماشین آلات

مشکلات اجتماعی

اختلال در ظرفیت اجتماعی و در نتیجه ایجاد روابط دشوار بین فردی
دشواری در دوست یابی و نگهداری از آنها
مشکلات درک و پاسخ به تفاوت های ظریف تعامل اجتماعی

اختلالات تنظیم مقررات

خستگی
تغییر در الگوی خواب و عادات غذایی
سرگیجه
سردرد
از دست دادن کنترل روده و مثانه

تغییرات شخصیتی یا روانی

بی‌علاقگی
کاهش انگیزه
ناتوانی عاطفی
تحریک پذیری
اضطراب و افسردگی
جلوگیری از مهار، از جمله شعله ور شدن مزاج، پرخاشگری، لعن، تحمل ناامیدی و رفتار نامناسب جنسی
در صورت آسیب رساندن به ترکیب شیمیایی مغز، اختلالات روانپزشکی خاصی ایجاد می شود.

صرع آسیب زا

صرع می تواند با آسیب مغزی اتفاق بیفتد، اما بیشتر با آسیب های شدید یا نافذ رخ می دهد. در حالی که اکثر تشنج ها بلافاصله پس از آسیب دیدگی یا در سال اول اتفاق می افتد، اما ممکن است سالها بعد صرع نیز ظاهر شود. صرع شامل هر دو تشنج بزرگ یا کلی و تشنج جزئی یا جزئی است.

آیا مغز می تواند پس از آسیب دیدگی بهبود یابد؟

بیشتر مطالعات حاکی از آن است که سلولهای مغزی از بین رفته یا آسیب دیده، در بیشتر موارد، دوباره تولید نمی شوند. با این حال، بهبودی پس از آسیب مغزی می تواند اتفاق بیفتد. به ویژه در افراد جوان، زیرا در برخی موارد، مناطق دیگر مغز بافت آسیب دیده را تولید می‌کنند. در موارد دیگر، مغز می آموزد که اطلاعات و عملکرد را در اطراف مناطق آسیب دیده تغییر مسیر دهد. میزان دقیق بهبودی در زمان آسیب دیدگی قابل پیش بینی نیست و ممکن است ماهها یا حتی سالها ناشناخته باشد. هر آسیب مغزی و میزان بهبودی منحصر به فرد است. بهبودی از آسیب شدید مغزی غالباً شامل یک پروسه طولانی مدت یا مادام العمر برای درمان و توان بخشی است.

کما چیست؟

کما یک حالت هوشی تغییر یافته است که ممکن است بسیار عمیق باشد (بیهوشی) به طوری که هیچ میزان تحریکی باعث پاسخ بیمار نمی شود. همچنین می تواند حالت کاهش هوشیاری باشد، به طوری که درد بیمار را ممکن است تحریک کند یا بیمار به آن پاسخ دهد. همه بیماران مبتلا به آسیب مغزی در کما نیستند. عمق کما و مدت زمانی که بیمار در کما می گذرد بسته به محل و شدت آسیب مغزی بسیار متفاوت است. برخی از بیماران از کما خارج می شوند و بهبودی خوبی دارند. سایر بیماران از نظر معلولیت قابل توجه هستند.

چگونه کما اندازه گیری می شود؟

عمق کما معمولاً در تنظیمات اورژانس و مراقبت های ویژه با استفاده از مقیاس کما گلاسگو اندازه گیری می شود. مقیاس (از ۳ تا ۱۵) باز شدن چشم، پاسخ کلامی و پاسخ حرکتی را ارزیابی می کند. نمره بالا میزان آگاهی و آگاهی بیشتری را نشان می دهد.

در تنظیمات توانبخشی، در اینجا چندین مقیاس و اندازه گیری برای ارزیابی و ثبت پیشرفت بیمار استفاده شده است. برخی از رایج ترین این مقیاس ها در زیر شرح داده شده است:

• مقیاس ۱۰ سطح عملکرد شناختی Rancho Los Amigos. این یک بازنگری در مقیاس اصلی سطح Rancho 8 است که براساس چگونگی واکنش بیمار به محرک های خارجی و محیط است. مقیاس ها از ۱۰ سطح مختلف تشکیل شده اند و هر بیمار با شروع و توقف، پیشرفت و فلات از طریق سطوح پیشرفت می کند.

• مقیاس امتیاز معلولیت (DRS). این مقیاس تغییرات عملکردی را در طول دوره بهبودی میزان ناتوانی فرد از هیچکدام به افراطی اندازه گیری می کند. DRS عملکرد شناختی و جسمی، اختلال، ناتوانی و نقص را ارزیابی می کند و می تواند پیشرفت فرد را از “کما به جامعه” ردیابی کند.

• اندازه گیری مستقل عملکردی (FIM). مقیاس FIM میزان استقلال فرد در فعالیتهای روزمره را اندازه گیری می کند. نمره ها می توانند از ۱ (وابستگی کامل) تا ۷ (استقلال کامل) باشند.

• اندازه گیری ارزیابی عملکرد (FAM). این معیار همراه با FIM استفاده می شود و به طور خاص برای افراد مبتلا به آسیب مغزی ایجاد شده است.

سکته مغزی در سالمندان

برنامه توانبخشی ضربه مغزی

توانبخشی بیمار مبتلا به آسیب مغزی در مرحله درمان حاد آغاز می شود. با بهبود وضعیت بیمار، اغلب برنامه توان بخشی گسترده تری آغاز می شود. موفقیت در توانبخشی به متغیرهای زیادی بستگی دارد، از جمله موارد زیر:

ماهیت و شدت آسیب مغزی
نوع و درجه هرگونه اختلال و ناتوانی در نتیجه
سلامت کلی بیمار
حمایت خانواده

تمرکز بر به حداکثر رساندن توانایی های بیمار در خانه و اجتماع مهم است. تقویت مثبت با بهبود عزت نفس و ارتقا. استقلال به بهبودی کمک می کند.هدف از توانبخشی آسیب مغزی کمک به بیمار در بازگشت به بالاترین سطح عملکرد و استقلال ممکن، ضمن بهبود کیفیت کلی زندگی – از نظر جسمی ، عاطفی و اجتماعی است.

بخش های تحت پوشش برنامه های توان بخشی آسیب مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مهارت های خودمراقبتی، از جمله فعالیت های زندگی روزمره (تغذیه، نظافت، حمام، لباس پوشیدن توالت و عملکرد جنسی)
مراقبت از بدن: نیازهای تغذیه ای، داروها و مراقبت از پوست
مهارت های تحرک: راه رفتن، نقل و انتقالات و حرکت دادن صندلی چرخدار
مهارتهای ارتباطی: گفتار، نوشتن و روشهای جایگزین ارتباطی
مهارت های شناختی: گفتار، نوشتن و روش های جایگزین ارتباطی
مهارت های اجتماعی شدن: تعامل با دیگران در خانه و درون جامعه
آموزش شغلی: مهارت های مربوط به کار
مدیریت درد: داروها و روشهای جایگزین برای کنترل درد
آزمایش و مشاوره روانشناختی: شناسایی مشکلات و راه حل ها با تفکر، مسائل رفتاری و عاطفی
حمایت از خانواده: کمک در انطباق با تغییر سبک زندگی، نگرانی های مالی و برنامه ریزی برای ترخیص
آموزش: آموزش بیمار و خانواده در مورد آسیب مغزی، مسائل ایمنی، نیازهای مراقبت در منزل و تکنیک های سازگار

تیم توانبخشی آسیب مغزی

تیم توان بخشی آسیب مغزی حول بیمار و خانواده می چرخد و به تعیین اهداف درمان کوتاه مدت و بلند مدت برای بهبودی کمک می کند. بسیاری از متخصصان ماهر بخشی از تیم توانبخشی آسیب مغزی هستند، از جمله همه یا موارد زیر: