سرطان معده (gastric cancer) رشد سلول‌های سرطانی روی پوشش داخلی معده است. این نوع بیماری به نام آدنوکارسیما نیز شناخته شده است. در طول دهه‌های اخیر شیوع سرطان در کل بخش‌های معده کاهش یافته است؛ اما مشاهده علائم سرطان معده در قسمت‌های بالایی معده (کاردیا) و انتهای ناحیه بلع بسیار رایج شده است.
رشد سلول‌های سرطانی که از معده شروع می‌شود، در ادامه به سایر بخش‌های شکم سرایت می‌کند. بنابراین آشنایی با سرطان معده و شناسایی زودهنگام این بیماری، همانند تشخیص به موقع هر بیماری دیگری، باعث درمان راحت‌‌تر و مؤثرتر آن خواهد شد.
علاوه بر این درمان زودرس بیماری، از پیشرفت بیماری و سرایت آن به سایر بخش‌ها و آلودگی سایر اعضای داخل شکم جلوگیری می‌کند.
شناسایی علائم سرطان معده و افزایش آگاهی افراد جامعه در این زمینه، این حساسیت را در شخص ایجاد می‌کند. در این صورت فرد با مشاهده علائم مشکوک سریع‌تر به پزشک مراجعه کند.
با مراجعه به پزشک و کمک گرفتن از روش‌های شناسایی و تشخیص پیشرفته، تشخیص بیماری حتی در مراحل ابتدایی نیز امکان‌پذیر است.
شناسایی بیماری در مراحل اولیه، شانس درمان را افزایش می‌دهد. به این ترتیب علاوه بر سلامتی بیمار، هزینه‌های درمانی او کاهش می‌یابد. هزینه‌های درمانی که بر دوش دولت‌هاست نیز کاسته می‌شود.
در این نوشتار به بیان تمامی علائم سرطان معده پرداخته شده است. اختصاص زمانی برای مطالعه این مطالب، درواقع هزینه‌ای است که برای حفظ سلامتی خود و عزیزانتان می‌پردازید.
لطفا مطالب این نوشتار را تا انتها مطالعه کنید. حفظ سلامتی شما، هدف ما از نوشتن این مطالب است. با مطالعه این مطالب به ما در رسیدن به هدفمان کمک می‌کنید.
علائم سرطان معده ؛ بیماری‌های زمینه‌ای
در این بخش قصد داریم که به بررسی برخی از بیماری‌های زمینه‌ای بپردازیم. مسئله اصلی این است که این بسیاری از این بیماری‌ها خود از جمله علائم سرطان معده به شمار می‌روند.
عدم پیگیری و درمان به موقع چنین بیماری‌هایی رفته رفته به بروز سرطان معده می‌انجامد. پس در نخستین گام برای شناسایی علائم سرطان معده باید بیماری‌هایی که خبر از بروز سرطان می‌دهند را نیز شناسایی کنیم.
در مراحل اولیه و قبل از ابتلاء به سرطان سلول‌های معده در شرایط ابتلاء به سرطان قرار می‌گیرند.
درواقع در این شرایط هنوز سلول‌های معده سرطانی نشده‌اند. در صورتی که درمان در این مرحله انجام نشود، در ادامه سلول‌ها سرطانی می‌شوند.
دیسپلازی معده
به مراحل اولیه که سلول‌های مخاط معده تغییر پیدا می‌کنند و غیرطبیعی می‌شوند، دیسپلازی اپیتلیال معده گفته می‌شوند. در این شرایط سلول‌های معده هنوز به مرحله سرطانی شدن نشده‌اند؛ اما در صورت تأخیر درمان به آدنوکارسینوما یا سرطان معده پیشرفته می‌رسند.
دیسپلازی اپیتلیال معده را به دو مرحله تقسیم می‌کنند:
- دیسپلازی درجه پایین: در این مرحله سلول‌های غیرطبیعی معده، به‌آرامی تغییر و رشد می‌کنند. این امکان وجود دارد که سلول‌های غیرطبیعی به حالت طبیعی و رشد نرمال خود برگردند. در این شرایط احتمال ابتلاء به سرطان معده بسیار پایین است.
- دسیپلازی درجه بالا: سرعت رشد سلول‌های غیرطبیعی به شدت زیاد می‌شود. در این مرحله سلول‌ها به سرعت تغییر می‌کنند. در این شرایط خطر ابتلاء به سرطان بسیار زیاد است. بدیهی است که درمان در این مرحله بسیار سخت و مشکل است.
حتما همین الان این مسأله به ذهن شما رسیده است که بیماری در این مرحله چه علائمی دارد که بیمار با دیدن این علائم مشکوک شده و پیگیری و درمان را شروع کند. اگر به دنبال پاسخ این پرسش هستید، لازم است عرض کنیم که متأسفانه دیسپلازی اپیتلیال معده علامت و نشانه‌ای ندارد.
همین نکته است که تشخیص بیماری در مراحل اولیه را مشکل کرده است؛ اما ابتلا به بیماری‌ها بیشتر در معرض ابتلا به دیسپلازی اپیتلیال معده هستید.
بنابراین ابتلا به این بیماری‌ها به عنوان زنگ خطری برای ابتلاء به دیسپلازی معده و سپس سرطان معده است.
این بیماری‌های زمینه‌ای عبارت هستند از:
- عفونت هلیکو باکتری پیلاری؛
- متاپلازی روده که در این بیماری پوشش معده با بافتی جایگزین می‌شود؛
- کم خونی خطرناک،
- گاستریت آتروفی مزمن که در آن آستر معده به دلیل التهاب طولانی مدت معده به وجود می‌آید؛
در هر کدام از این بیماری‌ها، تغییراتی در لایه مخاطی معده به وجود می‌آید و این امکان را دارد که منجر به ایجاد سلول‌های غیرطبیعی و دیسپلازی شود.
آدنوم معده
آدنوم معده نوعی پولیپ معده است که از سلول‌های غیرطبیعی معده تشکیل شده است. آدنوم معده در محل‌هایی از معده تشکیل می‌شود که بافت طبیعی معده در اثر التهاب تغییر شکل داده است.
آدنوم معده ظاهری شبیه یک زخم باز دارد و نوعی دیسپلازی درجه بالاست. اندازه آدنوم معده معمولا بزرگ‌تر از ۲ سانتی‌متر است.
علائم آدنوم
با دیدن برخی علائم باید احتمال دهید که شما با آدنوم معده مبتلا شده‌اید:
- کم‌خونی؛
- خونریزی؛
- درد خفیف در ناحیه فوقانی شکم؛
- تهوع، استفراغ، مشکل در بلع یا سیری زودرس بعد از یک وعده غذایی کوچک.
باز هم تأکید می‌کنیم با توجه به اینکه این بیماری‌ها زمینه را برای ابتلاء به سرطان معده فراهم می‌کنند، از اهمیت خاصی برخوردارند و در بحث علائم سرطان معده عنوان شده نشده‌اند.
علائم سرطان معده ؛ علائم اولیه
بیماری سرطان در مراحل اولیه ممکن است شامل علائم زیر باشد، در این صورت با مشاهده این علائم ضروری است که به آنها توجه کرده و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
با مراجعه به پزشک و انجام معاینات مربوطه به درمان بیماری بپردازید. در صورتی که این بیماری سرطان معده در مراحل اولیه باشد نیز، شانس موفقیت در درمان به این ترتیب افزایش یافته است.
تهوع و استفراغ
تهوع و استفراغ مداوم را به عنوان زنگ خطری در نظر بگیرید. این امکان وجود دارد که تهوع مداوم به دلیل سرطان معده باشد.
البته این موضوع را در نظر داشته باشید که عوامل دیگری نیز ممکن است باعث بروز تهوع و استفراغ در شما شوند. بارداری و مسمومیت‌های موقتی و بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز توأم با تهوع و استفراغ هستند. تهوع و استفراغ طولانی مدت که همراه با خون هم باشد، زنگ خطری برای بیماری سرطان است.
سوءهاضمه
سوءهاضمه و مشکل در هضم غذا یا به اصطلاح سوزش سر دل نیز در صورتی که طولانی مدت باشد، نیاز به پیگیری دارد؛ زیرا ممکن است، نشانه‌ای از زخم معده یا سرطان معده باشد.
احساس سیری و کاهش اشتها
بسیاری از بیماران، با خوردن یک وعده غذایی سبک و مقدار کمی غذا احساس سیری می‌کنند. درواقع در این بیماری حجمی از معده توسط تومور پر شده است و ظرفیت معده برای غذا کاهش پیدا کرده است. بنابراین این بیماران با خوردن مقدار کمی غذا، احساس سیر بودن پیدا می‌کنند.
علائم سرطان معده ؛ علائم پیشرفته
برخی از علائم در مراحل پیشرفته‌تر بیماری بروز پیدا می‌کنند، با مشاهده این علائم بیمار حتما باید به پزشک مراجعه کند.
کاهش وزن شدید و ناگهانی
در شرایطی که فرد به طور ناگهانی دچار کاهش وزن می‌شود، این نحوه کاهش وزن ممکن است به عنوان یکی از علائم سرطان معده باشد.
بدیهی است در شرایطی که فرد با استفاده از رژیم‌های هزینه‌ای و ورزشی و به طور خواسته، جایی برای نگرانی وجود ندارد.
منظور ما در این بخش کاهش وزنی است که هیچ توضیح و دلیلی برای آن نداریم. بیمار روند طبیعی و همیشگی زندگی خود را داشته است؛ اما دچار کاهش وزن شده است. در واقع کاهش وزن بدون تغییر سبک زندگی، نگران‌کننده است.
درد و نفخ شکم
در شرایطی که بیمار در قسمت بالای شکم احساس درد و نفخ می‌کند، احتمال سرطان وجود دارد. همچنین در شرایطی که شکم بیمار به علت تجمع مایعات ورم کرده باشد، این امکان وجود دارد که یکی از علائم سرطان معده باشد. نیاز است که فرد با مراجعه به پزشک موضوع را به طور جدی پیگیری کند.
مدفوع سیاه رنگ و آغشته به خون
سیاه شدن رنگ مدفوع که به دلیل تجمع خون در مدفوع است، ممکن است یکی از علائم سرطان معده پیشرفته باشد.
کم‌خونی
کم‌خونی که همراه با خستگی زودرس است، این امکان را دارد که یکی از علائم سرطان معده باشد. با کم‌خونی نفس کشیدن برای بیمار سخت می‌شود و بیمار به نفس نفس زدن می‌افتد. از طرفی رنگ چهره بیمار زرد می‌شود.
استفراغ خون
استفراغ و بالا آوردن خون ممکن است از علائم سرطان معده پیشرفته باشد و نیاز به مراجعه به پزشک و پیگیری دارد؛ بنابراین در صورت بروز این مشکل نیز لازم است فرد مشکوک به ابتلاء به سرطان معده شود.
اسهال یا یبوست
مشکل در دفع نیز ممکن است از علائم سرطان معده باشد.
در صورتی که فرد مکررا دچار اسهال یا یبوست شود، زنگ خطری برای ابتلاء به سرطان خواهد بود.
ضعف و خستگی
موردی که کمتر در رابطه با سرطان معده به آن توجه می‌شود، احساس ضعف و خستگی است. احساس ضعف و خستگی ممکن است به دلیل خونریزی در معده و کم خونی ناشی از آن باشد.
مشکل در بلعیدن غذا
از دیگر علائم سرطان معده، مشکل در بلعیدن است. در شرایطی که بلع غذا برای بیمار مشکل شود، زنگ خطری برای ابتلاء به سرطان معده خواهد بود.
علائم عنوان شده ممکن است در رفلاکس معده (GERD)، ورم معده یا زخم معده هم مشاهده شوند. اما نشانه‌ها را نباید دست کم گرفت. تمامی این نشانه‌ها لازم است که جدی گرفته شوند.
به‌ویژه اگر این علائم در مدت طولانی ادامه پیدا کرده باشند و متوقف نشوند، باید با مراجعه به پزشک تحت درمان قرار گیرند.
علائم سرطان معده در چه افرادی جدی‌تر است؟
علائم سرطان معده را باید جدی گرفت ولی هیچکدام از علائم عنوان شده به تنهایی، دلیل بر ابتلاء به سرطان معده نیست. بنابراین بهتر است که در صورت کوچک‌ترین تردیدی بدون هیچ گونه نگرانی به پزشک مراجعه کنید.
معاینات پزشکی و روش‌های تشخیصی به راحتی سرطان معده و موارد مشابه را تفکیک می‌کند.
بنابراین بدون شک لازم است که علائم عنوان شده را جدی بگیرید؛ اما بدون هیچ گونه نگرانی و با حفظ خونسردی به پزشک مراجعه کنید.
مشاهده علائم در برخی افراد مهم‌تر بوده و نیاز به پیگیری جدی‌تری دارد. افرادی که دچار سوءهاضمه هستند باید در مراجعه به پزشک جدی‌تر باشند و سریع‌تر اقدام کنند.
از طرفی اگر یک یا چند مورد از موارد زیر را در سابقه پزشکی خود دارید نیز باید سریعا به پزشک معالج خود مراجعه کنید. این موارد عبارت است از:
- افرادی که یکی از بستگان درجه ۱ یا ۲ در آنها مبتلا به سرطان معده بوده است؛
- افرادی که سابقه زخم معده یا بیماری‌های گوارشی دیگری داشته‌اند؛
- افرادی که مبتلا به کم‌خونی مزمن هستند؛
- افرادی که در آنها معده جذب ویتامین B12 را به‌درستی انجام نمی‌دهد؛
- افرادی که دچار التهاب لایه معده هستند.
علائم سرطان معده، سبک زندگی و بیماری‌های زمینه‌ای
برخی عادات غذایی و استفاده از مواد غذایی خاص در کنار سبک زندگی، باعث تشدید علائم سرطان معده می‌شوند. به عبارت دیگر نوع خاصی از غذاها و سبک خاصی از زندگی خطر ابتلاء به سرطان معده و بروز علائم سرطان معده را افزایش می‌دهد که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
رژیم غذایی شور و دودی
افرادی که از غذاهای دودی‌شده مانند ماهی دودی، گوشت و برنج دودی استفاده می‌کنند، احتمال ابتلاء به سرطان معده در آنها بالاتر است. همچنین ارتباط مستقیمی بین استفاده از غذاهای شور و پرنمک با سرطان معده وجود دارد.
مصرف غذاهایی حاوی قارچ آفلاتوکسین
این نوع قارچ در روغن‌های گیاهی خام، انجیر، ادویه جات و سایر غذاهای ترش وجود دارد.
سن
با افزایش سن، خطر ابتلاء به سرطان معده بالا می‌رود. افراد بالای ۵۵ سال بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده قرار دارند.
جنسیت
طبق تحقیقات پزشکی، خطر ابتلاء به سرطان معده در مردان و زنان متفاوت است. مردان دو برابر زنان در معرض خطر ابتلاء به سرطان معده قرار دارند.
به عبارت دیگر مشاهده علائم سرطان معده که عنوان شد، در مردان به احتمال بیشتری دلیلی بر سرطان معده است.
برخی روش‌های جراحی
برخی از اعمال جراحی که روی شکم انجام می‌شود یا اعمال جراحی که روی معده تأثیر می‌گذارند، احتمال افزایش سرطان معده را افزایش می‌دهند.
سرطان در سایر بخش‌های بدن
سرطان مری یا لنفوم هودگکینس، احتمال گسترش سرطان معده را افزایش می‌دهد. همچنین مردان مبتلا به سرطان پروستات، مثانه یا بیضه و زنان مبتلا به سرطان تخمدان، پستان و رحم بیشتر در معرص ابتلاء به این بیماری هستند.
به عبارت دیگر اگر این افراد علائمی را مشاهده کردند که به عنوان علائم سرطان معده شناخته می‌شود، لازم است که نسبت به مراجعه به پزشک و انجام معاینات جدی‌تر باشند.
استعمال دخانیات
طبق تحقیقات صورت گرفته، خطر ابتلاء به سرطان معده در زنان و مردانی که سیگار می‌کشند، بیشتر است.
نتیجه‌گیری
شناسایی علائم اولیه و پیشرفته سرطان معده از این جهت دارای اهمیت است که زمینه را برای مراجعه زودتر و تشخیص زودتر بیماری فراهم می‌کند.
با افزایش آگاهی و دانش خود نسبت به علائم بیماری و زمینه‌های افزایش بروز سرطان، زودتر به پزشک مراجعه می‌شود.
مراجعه سریع‌تر به پزشک شانس موفقیت روش‌های درمانی را افزایش می‌دهد. از طرفی مراحل درمانی بیمار با صرف هزینه کمتر و آسان‌تر انجام می‌شود.
برخی از علائم سرطان معده شامل کاهش وزن شدید و ناگهانی، استفراغ خون، درد در ناحیه شکم و نفخ شکم می شوند.
همچنین مشکلاتی از این قبیل نیز ز دیگر علائم سرطان معده هستند:
- مشکل در بلعیدن غذا؛
- احساس سیری زودرس پس از خوردن وعده‌های غذایی سبک؛
- احساس خستگی و ضعف؛
- مدفوع سیاه؛
- مشاهده مدفوع در خون؛
- سو هاضمه؛
- سوزش سر دل.
مشاهده یک یا چند نمونه از این علائم دلیلی برای ابتلاء به سرطان معده نیست.
در برخی موارد علائم با بیماری‌های دیگر از قبیل زخم معده، رفلاکس معده یا ورم معده باشند.
با توجه به اینکه این علائم مشترک با بیماری سرطان معده هستند، باید به پزشک مراجعه و پیگیر شوند.
سن بالا، استعمال دخانیات، مصرف غذاهای شور و دودی احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهند.
داشتن بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل سرطان مری، سرطان تخمدان، رحم و پستان در زنان خطر ابتلا به سرطان معده را بالا می برد.
سابقه سرطان بیضه، مثانه و پروستات در مردان احتمال بروز سرطان معده را افزایش می‌دهد. علاوه بر این مردان دو برابر زنان در معرض ابتلاء به این بیماری هستند.
داشتن سابقه خانوادگی سرطان معده نیز احتمال سرطان معده را افزایش می دهد.
بهتر است که با مشاهده هر کدام از علائم سرطان معده، به‌ویژه در شرایطی که بروز علائم طولانی‌مدت بوده است، به پزشک مراجعه کرد. در این صورت مراحل تشخیص و درمان سریع‌تر انجام می شود.
منابع
nostomachforcancer.org
mayoclinic.org
