تفکر سیستمی چیست؟

تفکر سیستمی، نگرشی است که برای حل مسئله، تمامی ابعاد مسئله را در نظر می گیرد و آنگاه به حل مسئله می پردازد.در این تفکر باید تمام زوایای یک تصمیم و استراتژی را سنجید. در واقع یک رویکرد جامع برای تجزیه و تحلیل است که بر نحوه تشکیل یک بخش از سیستم و نحوه کارکرد سیستم ها در طی زمان و در حوزه سیستم های بزرگ تمرکز دارد و با کاهش ریسک ها و محتمل تر کردن برآوردها، ما را به اهداف نزدیک تر می کند و موفقیت سازمان را به همراه دارد و می تواند در هر زمینه ای از جمله مطالعه های پزشکی، محیط زیستی، سیاسی، اقتصادی، منابع انسانی و سیستم های آموزشی و بسیاری دیگر، مورد استفاده قرار گیرد.

همه ی ما می دانیم تفاوت در وسعت دید، تفاوت در تصمیم گیری را به همراه می آورد. در یک انتخاب لازم است معیارهای مختلف را در ذهن داشته باشیم. گاه با در نظر گرفتن چندین معیار ممکن است تصمیم نهایی کاملا غیر منطقی به نظر برسد، در حالیکه این انتخاب، انتخاب بهینه است. تفکر سیستمی، یک تفکر جهان شمول است.  در تفکر سیستمی درست این است در طول زمان فکر کنیم. این فکر کردن در طول زمان، گاهی دور اندیشی تشبیه می شود.نباید فقط در یک مقطع زمانی متمرکز باشیم.برای درک بیشتر تفکر سیستمی و نتیجه حاصل از آن به شرح اثر مار کبرا می پردازم.

اثر مار کبرا

اثر مار کبرا در اقتصاد

در زمانی که هند مستعمره انگلستان بود، در دهلی تعداد مارهای کبرا بسیار زیاد و رو به افزایش بود. دولت با یک چالش بسیار جدی رو به رو بود. پس از بررسی راهکارهای مختلف، نتیجه نهایی اینطور اعلام شد. هر هندویی که مار کبرا از بین ببرد و به دولت تحویل دهد، به ازای هر مار وجهی دریافت خواهد کرد.

آیا این نتیجه نهایی مطلوب بود؟

خیر.

دولت به خودش آمد و متوجه شد تعداد مارهای کبرایی که تحویل داده شد بسیار بیشتر از تعدادی بود که دولت برآورد کرده بود.

یک شغل به نام پرورش مار کبرا در میان هندوها بوجود آمده بود. آنها مارها را پرورش داده و از بین می بردند و به دولت تحویل داده و وجه خودشان را دریافت می کردند. همیشه این نکته را به خاطر داشته باشید که تاثیرگذاری تصمیم تان را، در بازه و به مرور زمان بررسی کنید تا راه حل انتخابی شما تبدیل به یک راهکار با صرف هزینه بسیار ولی در نهایت بی نتیجه نباشد.

اینکه چگونه فکر کنید، چگونه با توجه به چارچوب ها و مرزها به مسائل رو به رو و اطراف نگاه کنید و در چه زمانی و برای چه زمانی تصمیم بگیرید، در حوزه تفکر سیستمی بررسی می شود.

با افزایش وسعت دید و عمیق کردن تر نگاه، متوجه می شویم که اتخاذ هر تصمیمی، زنجیره‌ای از اتفاقات و خروجی ها را رقم می‌زند و بدون در نظر گرفتن این زنجیره نمی‌توان اثرات ناشی از یک تصمیم را تحلیل کرد.

در مقالات بعدی تکینیک های بیشتری برای حل مسئله ارائه خواهیم داد.