سیستم عامل نرم‌افزاری است که نزدیک‌ترین ارتباط را با یک کامپیوتر داشته و معمولا توسط سازنده کامپیوتر ارائه می‌شود و حرکت تمام برنامه‌ها و داده‌ها در کامپیوتر را کنترل می‌کند.

سیستم عامل، اجرای برنامه‌های مختلف را برعهده دارد. از جمله سایر وظایف سیستم عامل می‌توان به ذخیره برنامه‌ها و داده‌ها، اختصاص زمان مشترک برای چندین کاربر به صورت همزمان، مدیریت دستگاه‌های ورودی و خروجی از جمله صفحه کلید، دیسک درایو و پرینتر و مدیریت داده‌های در جریان از حافظه به خطوط ارتباطی و دستگاه‌های فرعی اشاره کرد.

سیستم عامل اغلب برنامه‌های کاربردی را برای نگهداری دیسک و برنامه‌های تشخیصی را برای تشخیص علل خطاهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ارائه می‌دهد.

بسیاری از سیستم‌های عامل به صورت اختصاری نام گذاری شده‌اند. برای مثال، سیستم عامل MS-DOS اختصار سیستم عامل دیسکی شرکت مایکروسافت است.

در دهه ۱۹۴۰، اولین سیستم‌های عامل کامپیوتری برای کامپیوترهای دیجیتال الکترونیکی اولیه ایجاد شدند و در اصل مجموعه‌ای از روش‌های ورودی و خروجی داده از جمله برنامه‌ای متشکل از دستورالعمل‌های ماشینی برای ذخیره کدهای باینری از یک نوار کاغذی پانچ شده به موقعیت‌های مناسب در حافظه بودند.

سیستم عامل از چند صد دستورالعمل ماشینی تشکیل شده بود. در دهه ۱۹۵۰، سیستم‌های عامل برای کامپیوترها بزرگتر و پیچیده‌تر شدند.

آنها در حالت batch اجرا شده و برنامه‌های ارائه شده توسط کاربران متعدد را به سرعت و به طور پی در پی اجرا می‌کردند.

به دلیل حافظه محدود در بسیاری از کامپیوترها، وظایف سیستم عامل تقسیم بندی شدند تا سرویس‌های ورودی و خروجی موردنیاز توسط تمام برنامه‌ها در یک هسته قرار گیرند که در حافظه اصلی هستند، تا ابزارهای سیستم در حافظه دیسک نگهداری شده و فقط در مواقع نیاز به حافظه اصلی خوانده شوند.

با معرفی میکروکامپیوترهای کم هزینه، سیستم‌های عامل نظیر CPM – (Control Program for Microcomputers) کیلدال (Kildall) برای کار با کامپیوترهای مختلف عرضه شدند.

سیستم‌های عامل اشتراک زمانی (Time-sharing operating systems) نیز در اواخر دهه ۱۹۵۰ توسط گروهی در MIT عرضه شدند که Project MAC را برای پشتیبانی از مفهوم جدید اشتراک زمان ایجاد کردند.

سیستم‌های عامل اشتراک زمان می‌توانستند به سرعت بین چندین برنامه کاربری تغییر یابند و در نتیجه حس اجرای هم زمان چندین برنامه به کاربر القا می‌شد.

شرکت SDC در سانتا مونیکا که تحت حمایت سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته وزارت دفاع بود نیز یک سیستم کامپیوتری اشتراک زمان را ایجاد نمود که بر روی چندین دستگاه تجاری به کار برده شد. سیستم عامل‌های سطح پیشرفته نیز برای کامپیوترهای پیشرفته یا گروهی از کامپیوترها ایجاد گردید.

در اوایل دهه ۱۹۶۰، شرکت Burroughs از ALGOL به عنوان زبان برنامه نویسی سیستم عامل خود استفاده کرد.

در اواخر دهه ۱۹۶۰، سیستم عامل MUMPS یک بسته نرم افزاری با هدف خاص بود که برای حمایت از کاربرد زبان MUMPS ایجاد گردید.

قسمت دوم (آخرین قسمت) این مقاله را در اینجا بخوانید.

منبع: کتاب The History Of Medical Informatics In The United States