یکی از اولین مطالعات مبتنی بر تصویربرداری طیفی از آسیب عصبی در بیماران COVID-19 توسط محققان بیمارستان عمومی ماساچوست (MGH) در مجله یAmerican Journal of Neuroradiology منتشر شد. آنها با بررسی شش بیمار با استفاده از تکنیک رزونانس مغناطیسی (MR) دریافتند که بیماران مبتلا به COVID-19 با علائم عصبی ، برخی اختلالات متابولیکی مغزی همانند بیمارانی که به دلایل دیگری دچار کمبود اکسیژن (هایپوکسی( شده ، دارند اما تفاوت های قابل توجهی وجود دارد.
ردیف بالا: تصاویر FLAIR محوری ، نشان دهنده ی وکسل های MRS در سطح تاج رادیاتا (مربع های سیاه رنگ) از نمونه مناطق اطراف حفره ی مغزی است. ردیف پایین: از هر بیمار ، طیف متناظر (سیاه) TE=30 میلی ثانیه (ردیف بالا) و تناسب LCModel (قرمز) TE=288 میلی ثانیه (ردیف پایین) ، به دست آمد. A- یک بیمار مبتلا به COVID-19 و لکوآنسفالوپاتی نکروز کننده ی چند کانونی ، ضایعات منتشره ی WM تکه ای با افزایش قابل توجه Cho و کاهش NAA و همچنین افزایش Lac را نشان می دهد. B- یک بیمار مبتلا به COVID-19 پس از ایست قلبی PAE که اخیرا اتفاق افتاده و تغییرات نامحسوسی در هایپراینتنسیتی ماده ی سفید داشته نیز همچنین نسبت افزایش یافته ی Cho/Cr و کاهش نسبت NAA/Cr را نشان داده اما با این حال این اختلالات ، به نسبت بیمار A از شدت کمتری برخوردار است. افزایش واضحی در Lac موجود نیست. C- یک بیمار مبتلا به COVID-19 بدون اِنسفالوپاتی یا هایپوکسی شدیدی که اخیرا اتفاق افتاده ، دارای Cho/Cr طبیعی ، به همراه کاهش اندک NAA/Cr و هیچگونه افزایش سطح لاکتات می باشد.
اگرچه بیماری COVID-19 در درجه ی اول یک بیماری تنفسی بوده اما عفونت آن بر سایر نقاط بدن از جمله مغز نیز اثر می گذارد. در ابتدا تصور بر این بود که آسیب های این بیماری بر مغز بر اثر کمبود اکسیژن می باشد ، اما مطالعات اندکی آسیب های خاصی که به عنوان آسیب های مربوط به COVID-19 شناسایی شده است ، را ثبت کرده اند. از آغاز شیوع بیماری در اوایل سال جاری ، چندین هزار بیمار در بیمارستان ماساچوست مشاهده شده اند که این تحقیق یافته هایی از سه تن از این بیماران است.
میزان شدت علائم عصبی متفاوت بوده به طوری که از یکی از شناخته شده ترین این آسیب ها – از دست دادن موقتی حس بویایی – تا آسیب های شدیدتری چون سرگیجه ، گیجی ، تشنج و سکته را شامل می شود. دکتر ایوا-ماریا راتایی (PhD) ، محقق در دپارتمان رادیولوژی ، دانشیار رادیولوژی در دانشکده ی پزشکی هاروارد و نویسنده ی ارشد این تحقیق ، در این زمینه می گوید :”ما علاقه مند به توصیف زمینه های بیولوژیک برخی از این علائم بودیم.” وی افزود :”ما همچنین علاقه مند به فهمیدن اثرات COVID-19 در دراز مدت ، از جمله سردرد ، خستگی و اختلالات شناختی هستیم زیرا برخی علائم چون “مغز مه آلود” و سایر اختلالاتی که مشخص شده اند تا مدت ها پس از مرحله ی حاد نیز ادامه دارند.”
محققان از طیف سنج رزونانس مغناطیسی (MRS) با قدرت ۳ تسلا ، نوعی اسکن تخصصی که گاهی اوقات تحت نام نمونه برداری بافتی مجازی خوانده می شود ، استفاده کردند. MRS حتی در صورت طبیعی بودن یافته های تصویربرداری ساختاری ، می تواند اختلالات عصبی شیمیایی را شناسایی کند. مغز بیماران مبتلا به COVID-19 کاهش میزان N-Acetyl-Aspartate (NAA) ، افزایش Choline و Myo-Inositol را نشان داده ، درست مشابه آنطور که این متابولیت ها در بیماران مبتلا به ناهنجاری ماده ی سفید (Leukoencephalopathy) بعد از هایپوکسی بدون ابتلا به کووید ، مشاهده می شوند. یکی از بیماران مبتلا به COVID-19 که شدیدترین آسیب ماده ی سفید (نکروز و کاویتاسیون) را داشته ، در MRS رسما افزایش لاکتات را نشان داده که علامت دیگری از آسیب مغزی بر اثر کمبود اکسیژن است.
دو نفر از سه بیمار COVID-19 به هنگام تصویربرداری در بخش مراقبت های ویژه لوله گذاری شدند که به عنوان بخشی از امور مراقبتی از آنها انجام شد. یکی از بیماران ، مبتلا به لکوانسفالوپاتی نکروز کننده مربوط به COVID-19 بود. بیمار دیگر نیز اخیرا ایست قلبی را تجربه کرده و تغییرات نامحسوس ماده ی سفید را در MR ساختاری نشان می داد. بیمار سوم بدون انسفالوپاتی یا ایست قلبی ای که اخیرا اتفاق افتاده باشد ، بود. موارد مورد کنترل بدون ابتلا به کووید نیز ، یک بیمار با آسیب ماده ی سفید به علت هایپوکسی ناشی از دلایلی دیگر (انسفالوپاتی بعد از هایپوکسی) ، یک بیمار با آسیب ماده سفید مربوط به سپسیس و یک داوطلب سالم و هم سن وسال بود.
دکتر اوتو راپالینو ، نورورادیولوژیست بیمارستان ماساچوست ، که اولین تالیف مشترک با همکاری محقق پسی دکترای MGH-هاروارد ، دکتر آکیلا ویراسکِرا (PhD) را داشته ، می گوید:”سوال کلیدی این بوده که آیا فقط کاهش اکسیژن است که بر مغز تاثیر گذاشته و باعث تغییر در ماده ی سفید شده یا آیا این خود ویروس است که به ماده ی سفید مغز حمله می کند.”
در مقایسه با توصویربرداری ساختاری معمولی MR ، دکتر ویراسکِرا می گوید:”MRS می تواند فرآیندهای پاتولوژیکی ای چون آسیب عصبی ، میلین زدایی و هایپوکسی را بهتر تشخیص داده و بر اساس این یافته ها ، ما معتقدیم که می تواند به عنوان یک ابزار نظارت بر بیماری و درمان مورد استفاده قرار گیرد.”
منبع : itnonline.com
