به‌طور کلی سرطان معده به علت بروز جهشی است که در DNA سلول رخ داده است. این جهش و تغییر ژنتیکی باعث می‌شود که سلول‌ها به صورت دیوانه‌وار رشد کنند و تقسیم شوند. تجمع این سلول‌ها باعث ایجاد یک تومور سرطانی می‌شود. سلول‌های جهش‌یافته سرطانی مدام به رشد، تکثیر و حیات خود ادامه می‌دهند در‌حالی‌که سلول‌های طبیعی بدن در حال مرگ هستند. هر چه این بیماری زودتر تشخیص داده شود، درمان مؤثرتر، باکیفیت‌تر و مفیدتری خواهد داشت. بنابراین آشنایی با راه‌های تشخیص سرطان معده از اهمیت زیادی برخوردار است.

در این نوشتار راه‌های تشخیص سرطان معده را به طور مفصل بررسی کرده‌ایم. اگر علاقه مند به مباحث پزشکی به ویژه راه‌های تشخیص سرطان معده هستید، با ما همراه باشید. به شما این اطمینان را می‌دهیم در این نوشتار به تمام سوالات ذهنی شما پاسخ داده شود.

راه‌های تشخیص سرطان معده؛ تشخیص از طریق علائم بیماری

آشنایی با علائم سرطان معده به نوعی از راه‌های تشخیص آن محسوب می‌شود؛ زیرا به فرد بیمار کمک می‌کند که با تشخیص اولیه، زودتر اقدامات درمانی را شروع کند. درواقع شناسایی از طریق علائم بیماری، تشخیص بیماری توسط فرد است. بنابراین نیاز است که در مبحث راه‌های تشخیص سرطان معده به علائم اولیه آن نیز اشاره شود.

تهوع و استفراغ

اولین راه از راه‌های تشخیص سرطان معده، تغییر وضعیت جسمی فرد است. یکی از تغییرات جسمی که پس از سرطان در فرد پس از ابتلا به سرطان معده ایجاد می‌شود، تهوع و استفراغ است. در‌واقع تهوع و استفراغ طولانی‌مدت، این هشدار را به بیمار می‌دهد که موضوع نیاز به پیگیری دارد.

البته باید این موضوع را در نظر داشت که در شرایط متعددی از قبیل بارداری یا مسمومیت‌های موقت نیز تهوع و استفراغ‌های شدید مشاهده شده است. به‌عبارتی هر تهوع و استفراغی نباید افراد را نگران کند؛ اما به‌هرحال باید موضوع را پیگیری کرد و از جدی نبودن بیماری مطمئن شد.

احساس سیری

در مواقعی مشاهده شده است که فرد بیمار با خوردن یک وعده غذایی بسیار سبک هم دچار احساس سیری شده است. سیری زودهنگام نیز از عواقب بیماری سرطان معده است.

با توجه به اینکه بخشی از حجم معده توسط تومور پر شده است، بیمار با خوردن مقدار کمی غذا احساس سیری می‌کند. بنابراین سیری زودهنگام نیز از علائم و راه‌های تشخیص سرطان معده است.

سوء‌هاضمه

در برخی شرایط مشاهده شده است که فرد بیمار، پس از خوردن غذا، به اصطلاح عامیانه احساس سوزش سر دل و ترش کردن دارد. چندین علت برای این مشکل شناخته شده است.

سرطان معده و زخم معده هر دو از عوامل سوءهاضمه هستند. با مراجعه به پزشک و انجام معاینات و آزمایشات مربوطه دلیل سوءهاضمه مشخص می‌شود.

کاهش وزن شدید و ناگهانی

در شرایطی افراد به طور ناگهانی کاهش وزن شدید پیدا می‌کنند. منظور ما کاهش وزن ناخواسته و بدون برنامه‌ریزی است. به عبارتی سبک زندگی فرد مانند گذشته است؛ اما دچار کاهش وزن شدیدی می‌شود.

در اینجا زنگ هشدار به صدا درمی‌آید و نیاز به توجه و پیگیری است. در واقع این کاهش وزن، نگران‌کننده است.

مدفوع سیاه و خون در مدفوع

مشاهده رنگ سیاه یا خون در مدفوع از راه‌های تشخیص سرطان معده هستند. رنگ سیاه مدفوع حاکی از شرایط غیرطبیعی بدن و مشکلات گوارشی است. سرطان معده یکی از دلایل این بیماری است. خونریزی معده نیز باعث تغییر رنگ مدفوع و مشاهده خون در آن می‌شود.

بنابراین در صورت مشاهده این علامت، معاینات دقیق‌تر پزشکی برای یافتن علت بیماری نیاز است. بهتر است وقت را تلف نکرده و زودتر به پزشک مراجعه کرد.

درد و نفخ شکم

در برخی مواقع فرد پس از خوردن غذا، احساس درد و نفخ در قسمت بالای شکم دارد. این مشکل نیز ممکن است به دلیل سرطان معده باشد.

این موضوع را باید در نظر داشت که خوردن غذاهای نفاخ نیز مشکل درد و نفخ شکم را ایجاد می‌کند. بنابراین نباید با هر بار احساس نفخ و درد و بدون در نظر گرفتن مواد غذایی استفاده شده، سریعا نگران و دستپاچه شد. این مشکل فقط یکی از چندین علامت بیماری سرطان معده است که ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد؛ اما اگر درصد بسیار کمی هم احتمال سرطان معده وجود داشته باشد، باید جدی گرفته شود.

برجسته شدن شکم

برجسته شدن شکم نیز به‌عنوان راه‌های تشخیص سرطان معده عنوان می‌شود. تجمع آب در بدن یا به اصطلاح آب آوردن و بزرگ شدن شکم بیمار در اثر سرطان معده در بسیاری موارد مشاهده شده است. پس شما دوست عزیز نیز باید در صورت مشاهده، مسأله را جدی بگیرید.

مشکل در بلعیدن غذا

از دیگر علائم و راه‌های تشخیص سرطان معده، ایجاد اشکال در بلعیدن غذاست.

مشکل بلع غذا حتی اگر به دلیل سرطان معده نباشد، دیگر مشکلات گوارشی را نشان می‌دهد. از طرفی زندگی افراد را از شرایط عادی خارج می‌کند. بنابراین نیاز به توجه و پیگیری دارد.

ضعف و خستگی

احساس ضعف و خستگی مداوم نیز ممکن است به علت سرطان معده باشد. البته خونریزی در معده و کم‌خونی ناشی از آن نیز موجب ایجاد احساس ضعف و خستگی در بیمار می‌شود.

بنابراین باید در نظر داشت که ضعف و خستگی یکی از علائم و راه‌های تشخیص سرطان معده است.

استفراغ خون

استفراغ خون نیز به‌طور واضح وجود نوعی مشکل گوارشی را نشان می‌دهد و حتما باید پیگیری شود. گاهی این عارضه به علت سرطان معده اتفاق می‌افتد.

کم‌خونی

مشاهده کم‌خونی ممکن است به شما در تشخیص سرطان معده کمک کند. به‌عبارتی کم‌خونی هم از راه‌های تشخیص سرطان معده است. کم‌خونی همراه با خستگی، به نفس‌نفس افتادن و زرد شدن رنگ فرد بیمار است و توانایی بیمار در انجام امور روزمره را کاهش می‌دهد.

اسهال و یبوست

ایجاد اختلال در دفع نیز ممکن است مربوط به سرطان معده باشد. در برخی بیماران مشکلات در دفع ریشه در سرطان معده داشته است. بنابراین این موضوع نیز از راه‌های تشخیص سرطان معده است.

لازم به یادآوری است که مطالعه و آگاهی از علائم سرطان معده، فقط برای افزایش دانش شماست. این بالا رفتن سطح آگاهی باید برای شما به عنوان یک زنگ هشدار باشد. به این معنی که با مشاهده زودتر این علائم به پزشک مراجعه کنید. این امکان نیز وجود دارد که علت بیماری بسیار ساده‌تر از آنچه تصور می‌کنید باشد. در بسیاری از شرایط با یک درمان چند روزه یا کمی طولانی‌تر تمامی مشکلات مطرح شده برطرف می‌شوند.

بنابراین تأکید می‌کنیم که اگر یکی از این علائم عنوان شده یا چند علامت با هم را در خود مشاهده کردید، بدون نگرانی و با حفظ خونسردی به پزشک مراجعه و با او مشورت کنید.

بسیاری از علائم مطرح شده در بیماری‌های گوارشی دیگر از قبیل خونریزی معده، زخم معده یا بیماری‌های روده مشترک هستند. لطفا هرگز این موضوع را فراموش نکنید.

راه‌های تشخیص سرطان معده؛ تست‌ها و معاینات تشخیصی

پس از اینکه فرد بیمار با مشاهده علائم سرطان معده به پزشک مراجعه کرد، پزشک معالج، اقداماتی را برای تشخیص انجام می‌دهد.

اقدامات تشخیصی پزشک برای تشخیص سرطان معده در ادامه مطرح می‌شود.

بررسی شرح حال بیمار

اولین راه از راه‌های تشخیص سرطان معده در بیماران پس از مراجعه به پزشک، بررسی وضعیت بیمار و دلیل مراجعه او به پزشک است.

بیمار به پزشک درباره علائم بیماری توضیح می‌دهد. علائمی از قبیل کاهش وزن شدید، استفراغ، تهوع، استفراغ خون، رنگ سیاه مدفوع و مشاهده خون و سایر علائمی که سبب بدحالی، نگرانی و مراجعه او به پزشک شده است.

پرسش درباره بیماری‌های زمینه‌ای و سابقه خانوادگی و زمینه ژنتیکی بیماری‌های مختلف از جمله مواردی است که برای پزشک اهمیت داشته و راجع به آن، با بیمار صحبت می‌کند.

آندوسکوپی

در آندوسکوپی یک لوله باریک که در سر آن یک دوربین متصل شده است، وارد بدن بیمار می‌شود. ورود این لوله به بدن بیمار از دهان، مقعد یا برش جراحی انجام می‌شود. پس از وارد شدن این لوله به بدن و رسیدن به عضو یا بخش مورد نظر، پزشک تصاویر آن قسمت را در یک مانیتور می‌بیند. در واقع با این وسیله، تصویر بخش‌های داخلی شکم که امکان معاینه و مشاهده مستقیم ندارند، مشاهده می‌شوند.

گاهی آندوسکوپی یک روش تکمیلی در کنار سایر روش‌هاست. مثلا گاهی آندوسکوپی و سونوگرافی با هم برای درمان به کار برده می‌شوند. این امکان وجود دارد که یک پرو اولتراسوند به آندوسکوپ متصل شود که تصاویر واضح و دقیق‌تری از داخل معده و مری تهیه شود.

آندوسکوپی این امکان را برای پزشک فراهم می‌کند که یک عضو از بدن را بدون ایجاد برش و جراحی بینند. انجام آندوسکوپی روی بیماران برای بررسی ریه‌ها، مفاصل، دستگاه گوارش و آپاندیس انجام می‌شود. درواقع برخلاف تصور عموم که آندوسکوپی را فقط برای مشاهده داخل معده می‌دانند، این روش تشخیصی برای بررسی سایر اعضا بدن نیز به‌ کار می‌رود. البته با توجه به عضو مورد نظر نام‌های مختلفی به آن داده می‌شود.

آندوسکوپی برای اعضای مختلف بدن شامل موارد زیر است:

• کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی: آندوسکوپی روده بزرگ؛
• برونکوسکوپی: آندوسکوپی ریه‌ها؛
• آرتروسکوپی: آندوسکوپی مفاصل و استخوان‌ها؛
• آلپاراسکوپی: آندوسکوپی ناحیه شکم و لگن؛
• آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی؛ در بررسی مری و معده.

گاهی از آندوسکوپ برای خارج کردن یک شیء خارجی از دستگاه گوارش استفاده می‌شود. همچنین برای سوزاندن منبع خونریزی یا قطع کردن خونریزی گوارشی و قطع پولیپ آندوسکوپ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بنابراین یکی از راه‌های تشخیص سرطان معده، آندوسکوپی است. آندوسکوپی در تشخیص سرطان معده به دو منظور و با دو شکل متفاوت انجام می‌شود:

راه‌های تشخیص سرطان معده؛ آندوسکوپی و بافت‌برداری

در این روش پزشک توسط آندوسکوپ، داخل معده را به‌منظور آزمایش لایه‌های آن می‌بیند. پزشک این امکان را دارد که حین آندوسکوپی، بخش کوچکی از معده را برداشته و در زیر میکروسکوپ آن را مورد مشاهده و بررسی قرار می‌دهد. معمولا نمونه برداشته شده از معده برای مطالعات بیشتر به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود.

در آزمایشگاه پاتولوژی، کارشناسان آزمایشگاه، نمونه را به‌طور دقیق مورد مطالعه قرار می‌دهند تا از سرطانی بودن آن مطمئن شوند.

آزمایشات نمونه‌برداری (بیوپسی) مطمئن‌ترین راه برای تشخیص قطعی سرطان معده است.

برای انجام آندوسکوپی و نمونه‌برداری معمولا از بیمار خواسته می‌شود که ۴ تا ۶ ساعت قبل از آندوسکوپی چیزی نخورد.

راه‌های تشخیص سرطان معده؛ سونوگرافیک آندوسکوپی

در این روش تشخیصی، یک کاوشگر همراه با آندوسکوپ وارد معده می‌شود. امواج صوتی توسط کاوشگر داخل معده آزاد می‌شوند. امواج صوتی پس از برخورد با جسم غیرعادی و خارجی مانند تومور، انعکاس ایجاد می‌کنند. اساس تشخیص تومور سرطانی در معده توسط این روش مطالعاتی نیز، استفاده از این تکنولوژی است.

آزمایش خون

از دیگر راه‌های تشخیص سرطان معده، آزمایش خون است. معمولا آزمایش خون بعد از انجام آندوسکوپی و برای اطمینان بیشتر انجام می‌شود. همچنین نحوه عملکرد سایر اعضای بدن مانند کبد و کلیه با جواب آزمایش خون بیمار بررسی می‌شود.

در آزمایش خون، به‌طور کلی شیمی خون مورد بررسی قرارمی‌گیرد. در صورتی که مقدار یک ماده کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد، نشان‌دهنده ناهنجاری و بیماری است.

یکی دیگر از راه‌های تشخیص سرطان معده، شمارش کامل سلول‌های خونی است. شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)، تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در آزمایشات خونی مرسوم است. تغییر در این فاکتورها برای پزشک مفاهیم زیادی دارد و در تشخیص ناهنجاری و بیماری در بدن بسیار کمک کننده است.

سی تی اسکن

از دیگر راه‌های تشخیص سرطان معده سی تی اسکن است. در سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد جزئیات تصویری در یک ناحیه از بدن استفاده می‌شود.

سی تی اسکن در واقع به عنوان مطالعات تکمیلی و اطمینان بیشتر از نوع بیماری و اطلاع از روند پیشرفت بیماری انجام می‌شود.

پی‌ای تی- سی تی اسکن

این روش تشخیصی معمولا در ترکیب با سی تی اسکن استفاده می‌شود، نوعی آزمایش تصویری ویژه است. پی‌ای تی اسکن مرسوم‌ترین روش برای بررسی گسترش سرطان به نواحی دیگر است.

با استفاده از این روش، گسترش سرطان به روده و سایر اندام داخل شکم و اندام‌های تحتانی مشخص می‌شود.

پت سی تی دستگاهی است که در آن امکان تصویربرداری همزمان از ویژگی‌های متابولیک و آناتومیک تومورهای بدخیم فراهم شده است. دقت این روش به زمینه‌ای است که ضایعات کوچک را نیز به راحتی شناسایی و محل دقیق آن‌ها را شناسایی می‌کند. در این روش، دو روش بررسی در یک روش گنجانده شده است. با توجه به این ویژگی و مدت زمان کوتاه آن (۳۰ دقیقه)، این روش به یک روش علمی و دقیق در بررسی بیماری سرطان تبدیل شده است.

تصویربرداری رادیوگرافی

رادیوگرافی معده با استفاده از مواد حاجب (Barium-meal Gastric Photoflurography) از دیگر راه‌های تشخیص سرطان معده است که در صورت صلاحدید پزشک مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

این روش نوعی رادیوگرافی یا عکس‌برداری است. با این تفاوت که قبل از عکس‌برداری از معده، مایعی گچی به نام سولفات باریوم به بیمار خورانده می‌شود. برای اینکه معده وسیع شود و تصویر واضح‌تری از داخل آن تهیه شود، معمولا این ماده به همراه گاز به بیمار خورانده می‌شود.

این ماده پس از ورود به معده، معده را می‌پوشاند. سپس تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود. با توجه به پوشیده شدن سطح داخلی معده توسط این ماده، تصویر واضح‌تری در تصویربرداری اشعه ایکس مشاهده می‌شود.

مدت زمان انجام این تصویربرداری ۱ تا ۵/۱ ساعت است. بیمار قبل از انجام این آزمایشات باید ناشتا باشد، حتی جویدن آدامس و استعمال سیگار نیز ممنوع است.

آزمایشات تنفسی

در این نوع آزمایشات از بیمار خواسته می‌شود که بازدم خود را در یک لوله تنفسی خالی کند. بازدم خالی شده بیمار با شاخص‌های تنفسی مورد سنجش قرار می‌گیرد و آن‌ها را به سیگنال تبدیل می‌کند. این روش از دیگر راه‌های تشخیص سرطان معده است.

آزمایش مارکر تومور

یکی از روش‌های شناسایی سلول‌های سرطانی در بدن، آزمایش مارکر تومور است. در این روش سلول‌های سرطانی که در بدن فرد سالم وجود ندارند، شناسایی می‌شوند.

آزمایش مدفوع

انجام آزمایشات روی مدفوع جهت مشاهده خون در آن، از دیگر راه‌های شناسایی سرطان معده است. البته با توجه به اینکه تنها راه تشخیص سرطان معده نیست، تنها با مشاهده خون در مدفوع نباید نگران ابتلا به این بیماری شد. حتما آزمایشات تکمیلی و بیشتری لازم است.

نتیجه‌گیری

سرطان معده یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در دنیاست. راه‌های تشخیص سرطان معده بسیار زیاد است. اولین راه در تشخیص سرطان معده، مشاهده علائم بیماری در فرد است.

برخی علائم از قبیل استفراغ خون، مشاهده خون در مدفوع، کاهش وزن ناگهانی، شدید و ناخواسته، سو هاضمه و احساس درد و نفخ در بالای شکم، احساس سیری زودرس پس از خوردن غذا برخی از علائم تشخیص سرطان معده هستند. در واقع مشاهده این علائم اولین راه تشخیص سرطان معده که توسط فرد بیمار انجام می‌شود.

همواره به یاد داشته باشید که مشاهده این علائم را به‌عنوان تشخیص نهایی در نظر نگیرید. مراجعه به پزشک و انجام معاینات بیشتر ضروری است. بسیاری از علائم در بیماری‌های مختلف مشابه و مشترک هستند.

پس از مراجعه بیمار به پزشک، آزمایش‌ها و معاینه‌های تکمیلی تشخیصی برای اطمینان از شناسایی بیماری به کار برده می‌شود. معمولا نمونه‌برداری یا بیوپسی مطمئن‌ترین راه برای تشخیص سرطان معده است. آندوسکوپی، آزمایش خون، سی تی اسکن، پی‌ای تی- اسکن، آزمایش مارکر تومور، آزمایش خون مدفوع و آزمایشات تنفسی از دیگر راه‌های تشخیص سرطان معده هستند.

منابع

ncbi.nlm.nih.gov

cancer.org