موضوعی که در این نوشتار قصد داریم به آن بپردازیم، تشخیص سرطان با سونوگرافی است. استفاده از اشعه ایکس در شناسایی تومورهای نواحی خاصی از بدن امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر تومورهایی در بدن وجود دارند که در تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس شناسایی نمی‌شوند. استفاده از سونوگرافی در شناسایی این تومورها یکی از کاربردهای این روش تصویربرداری درحوزه پزشکی است.
اگر این سوال برای شما پیش آمده که سونوگرافی چیست؟ باید عرض کنیم سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که از امواج فراصوتی با فرکانس بالا برای تهیه تصاویر دقیق از اعضای داخل بدن بیمار استفاده می‌شود، مضرات تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس را ندارد.
اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با تشخیص سرطان با استفاده از سونوگرافی هستید، با ما در ادامه مطالب همراه باشید.
تشخیص سرطان با سونوگرافی ؛ نحوه کار تهیه تصاویر
تشخیص تومورهای سرطانی با استفاده از دستگاه سونوگرافی یکی از کاربردهای آن است. مراحل تهیه تصاویر از اعضای داخل بدن در این روش تصویربرداری عبارت است از:
- ابتدا بخشی از دستگاه به نام پروب روی بدن بیمار قرار می‌گیرد؛
- امواج فراصوتی از طریق پروب به داخل بدن بیمار و به سمت عضو مورد نظر ارسال می‌شود؛
- امواج بازگشتی از بدن بیمار، توسط دستگاه دریافت می‌شود.
پروسسورهای موجود در دستگاه با استفاده از رایانه‌ای که در ارتباط با دستگاه است و نیز نرم‌افزارهای تخصصی نصب شده در رایانه، امواج فراصوتی دریافتی را به تصاویری از اعضای داخلی بدن بیمار تبدیل می‌کنند.
بلافاصله بعد از انجام سونوگرافی تصاویر مربوطه چاپ می‌شود. تصاویر چاپ شده همراه با تفسیر پزشک تصویربردار به بیمار تحویل داده می‌شود. بیمار تصاویر و تفسیر ضمیمه شده را نزد پزشک معالج که درخواست سونوگرافی داشته است، می‌برد.
محدودیت‌های تشخیص سرطان با سونوگرافی
هر روش تصویربرداری معمولا دارای مزایا و معایب مخصوص به خود است.
- این روش به اندازه سی تی اسکن و ام آر آی دقیق نیست؛
- امواج صوتی از استخوان و هوا عبور نمی‌کنند، بنابراین امکان استفاده از این روش تصویربرداری در تهیه تصاویر از مغز و روده وجود ندارد.
نقص اشعه ایکس در شناسایی تومورهای برخی اعضا
با وجود مزایای اشعه ایکس در تصویربرداری از اعضای داخلی بدن، این روش در شناسایی برخی تومورها ناموفق عمل کرده است. بنابراین در شناسایی تومورهای سرطانی این اعضا از سونوگرافی، سی تی اسکن و سایر روش‌های تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شود.
سرطان ریه و تصویربرداری اشعه ایکس
طبق تحقیقات صورت گرفته در نروژ، شناسایی تومورهای سرطانی با استفاده از روش‌های تصویربرداری اشعه ایکس فعلی، تاکنون بسیار ناموفق بوده است.
بر اساس این تحقیق استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس تنها موفق به شناسایی ۲۰ درصد از موارد ابتلا به سرطان ریه شده است. البته عوامل دیگری از قبیل خطای انسانی یا خطای فرد رادیولوژیست، اندازه تومور، وضوح و موقعیت آن نیز در موفقیت تصویربرداری اشعه ایکس در تشخیص تومور تاثیرگذارند.
در شرایطی که اندازه تومور کوچک باشد، استفاده از تصویربرداری قفسه سینه با اشعه ایکس در تشخیص سرطان ریه با درصد موفقیت کمتری همراه است.
تصاویر اشعه ایکس تصاویری دو‌بعدی هستند. در صورتی که سایر روش‌های تصویربرداری از قبیل سی تی اسکن، سه‌بعدی هستند و محل دقیق تومور را نشان می‌دهند.
تشخیص سرطان ریه با سونوگرافی
یکی از روش‌های تشخیص سرطان ریه سونوگرافی بیوپسی است. در این روش با استفاده همزمان از دستگاه سونوگرافی و مشاهده منطقه مورد نظر در مانیتور، سوزن را وارد منطقه مشکوک به سرطان کرده و نمونه‌برداری از بافت سرطانی انجام می‌شود.
نمونه برداشته شده جهت تکمیل آزمایشات دقیق‌تر روی نمونه و اطمینان از سرطانی بودن به آزمایشگاه پاتولوژی منتقل می‌شود.
در برخی شرایط دقت سونوگرافی در تشخیص توده‌های کبد، حتی از تصویربرداری سی تی اسکن نیز بیشتر است.
تشخیص سایر انواع سرطان با سونوگرافی
تشخیص سرطان با سونوگرافی یکی از کاربردهای آن است. هرچند همه ما با شنیدن کلمه سونوگرافی به یاد کاربرد این روش تصویربرداری در بررسی وضعیت جنین و مادر باردار می‌افتیم.
این روش تصویربرداری در شناسایی و تشخیص بیماری‌های سرطانی کاربرد زیادی دارد.
سونوگرافی رحم و تخمدان
از سونوگرافی در تصویربرداری از فضای تخمدان، رحم و لگن در زنان استفاده می‌شود. این روش یک روش خوب و آسان در شناسایی توده‌های تخمدان است. در صورتی که اندازه تومورها در سونوگرافی تخمدان خانم‌های جوان و در سن باروری حدود۶ تا ۷ میلی متر باشد، نگران کننده نیست.
این تومورها در صورتی نگران کننده می‌شوند که اندازه آن‌ها بزرگ تر از ۶ تا ۷ میلی متر باشد و دیواره‌ای ضخیم و نامنظم داشته باشند.
از دیگر نکات مهم در بحث تشخیص سرطان با سونوگرافی این است که با استفاده از سونوگرافی امکان تشخیص سرطان‌های آندومتر نیز وجود دارد.
سونوگرافی پستان
سونوگرافی پستان در تشخیص سرطان‌ها و توده‌های پستان استفاده می‌شود. البته معمولا روش‌های تشخیصی دیگر از قبیل معاینه فیزیکی و ماموگرافی نیز مکمل روش سونوگرافی در تشخیص سرطان پستان هستند.
به‌طور کلی استفاده از ماموگرافی در زنان بالای ۵۰ سال توصیه می‌شود. در این سنین بانوان باید هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. هدف از انجام ماموگرافی در این سنین، غربالگری و تشخیص زود هنگام سرطان پستان است.
غربالگری به‌منظور شناسایی زودهنگام بیماری و درمان راحت‌تر و موفق‌تر انجام می‌شود.
سرطان کبد
برای شناسایی و تشخیص سرطان کبد از روش‌های تشخیصی و تصویربرداری مختلف استفاده می‌شود؛ اما سونوگرافی معمولا اولین روش تشخیصی است که در تشخیص سرطان کبد به‌کار گرفته می‌شود.
سونوگرافی داپلر عروق
از سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون در رگ‌ها استفاده می‌شود.
یکی از مزایای این روش سونوگرافی، تشخیص تومورهای خوش‌خیم و بدخیم از یکدیگر است. علاوه بر این تنگی عروقی، انسداد و گرفتگی عروق و تفکیک توده‌های کم خون از پرخون با سونوگرافی داپلر قابل تشخیص است.
نتیجه‌گیری
سونوگرافی روش بدون درد و بی‌ضرر در تصویربرداری پزشکی است. تشخیص سرطان با سونوگرافی یکی از کاربردهای آن است. با استفاده از این روش سرطان‌های تخمدان، پستان، رحم، کبد و برخی از انواع دیگر سرطان شناسایی می‌شوند.
طبق تحقیقات، استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس در تشخیص برخی سرطان‌ها از قبیل سرطان ریه در درصد بالایی از نمونه‌ها ناموفق بوده است. در این شرایط استفاده از بیوپسی سونوگرافی در نمونه‌برداری از بافت مشکوک و مطالعه آن زیر میکروسکوپ، کمک مؤثری در شناسایی بیماری خواهد بود.
