سیستم‌های PACS (سیستم بایگانی و ارتباطات تصویر) یک فناوری تصویربرداری پزشکی است که ذخیره سازی، بازیابی، مدیریت، توزیع و ارائه تصاویر پزشکی را فراهم می‌کند. تصاویر و گزارش‌های الکترونیکی از طریق‌های PACS به صورت دیجیتال منتقل می‌شوند. با این کار دیگر نیازی به پرونده دستی، بازیابی یا حمل و نقل تجهیزات فیلم نیست. این تکنولوژی اجازه می‌دهد تا یک سازمان بهداشتی (مانند بیمارستان) انواع تصاویر را به صورت داخلی و خارجی ضبط، ذخیره، مشاهده کرده و به اشتراک بگذارد.

قالب جهانی ذخیره و انتقال تصاویر پزشکی، PACS DICOM (تصویربرداری دیجیتال و ارتباطات در پزشکی) است. DICOM به PACSها، سیستم‌های اطلاعات رادیولوژی (RIS) و سیستم‌های تصویربرداری پزشکی بیشتری اجازه می‌دهد تا با سایر مراکز بهداشتی درمانی ارتباط برقرار کرده و داده‌ها را به آن‌ها منتقل کنند. به طور کلی سیستم PACS، تصاویر مربوط به ابزارهای مختلف تصویربرداری پزشکی، از جمله سونوگرافی، تشدید مغناطیسی (MR)، تصویربرداری پزشکی هسته‌ای، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)، توموگرافی کامپیوتری (CT)، آندوسکوپی (ES)، ماموگرافی (MG)، رادیوگرافی (DR)، رادیوگرافی کامپیوتری (CR)، هیستوپاتولوژی، چشم پزشکی و غیره را مدیریت و ذخیره سازی می‌کند. بخش‌های بالینی فراتر از رادیولوژی مانند قلب، انکولوژی، ارتوپدی و حتی آزمایشگاه هایی که در حال ایجاد تصاویر پزشکی هستند هم در سیستم PACS ذخیره سازی و مدیریت می‌شوند.

PACS از چهار مولفه اصلی تشکیل شده است:

• روش‌های تصویربرداری.
• یک شبکه امن برای انتقال اطلاعات بیمار.
• ایستگاه‌های کاری برای تفسیر و بررسی تصاویر پزشکی.
• بایگانی برای ذخیره و بازیابی تصاویر و گزارش‌ها.

همراه با فناوری وب موجود و در حال ظهور، PACS توانایی دستیابی به موقع و کارآمد به تصاویر، تفسیر‌ها و داده‌های مربوطه را دارد. این فناوری، موانع فیزیکی و زمانی مرتبط با بازیابی، توزیع و نمایش تصویر سنتی مبتنی بر فیلم را از بین می‌برد.

مزایا و فواید

ما ممکن است بر چهار کاربرد اصلی تاکید کنیم:

• جایگزینی نسخه چاپی: PACS جایگزین ابزارهای مدیریت نسخه تصاویر پزشکی مانند بایگانی فیلم می‌شود. با کاهش قیمت ذخیره سازی دیجیتال، آن‌ها علاوه بر دسترسی فوری به تصاویر قبلی در همان موسسه، هزینه کمتر و فضای بیشتری را نسبت به بایگانی فیلم ارائه می‌دهند. از نسخه دیجیتال به عنوان نسخه نرم یاد می‌شود.
• دسترسی از راه دور: با فراهم آوردن قابلیت مشاهده و گزارش خارج از مرکز تصویربرداری (آموزش از راه دور، تشخیص از راه دور)، امکانات سیستم‌های معمولی را گسترش می‌دهد. این فناوری این امکان را برای پزشکان در مکان‌های مختلف فیزیکی فراهم می‌کند تا به طور همزمان به اطلاعات رادیولوژی یکسانی دسترسی پیدا کنند.
• پلتفرم یکپارچه تصویر الکترونیکی: این فناوری یک بستر الکترونیکی برای تصاویر رادیولوژی پیوسته با سایر سیستم‌های اتوماسیون پزشکی مانند سیستم اطلاعات بیمارستان (HIS)، پرونده پزشکی الکترونیکی (EMR) ، نرم افزار مدیریت عمل، سیستم اطلاعات رادیولوژی (RIS) و سایر موارد فراهم می‌کند.
• مدیریت گردش کار رادیولوژی: PACS توسط پرسنل رادیولوژی برای مدیریت گردش کار در معاینات بیمار استفاده می‌شود.

استفاده از سیستم‌های PACS برای تشخیص دهنده، پزشک مرجع، بیمار و همچنین بیمارستان مفید است. این مزایا ممکن است به صورت زیر خلاصه شود.

فواید برای تشخیص دهنده:

• دسترسی بهتر به سوابق بیمار.
• یکپارچگی پرونده و سرعت بازیابی اطلاعات.
• تشخیص بهتر.

فواید برای پزشک مرجع:

• مدیریت بهتر بیمار / مداخله زودتر.
• نتیجه بهتر بیمار.
• مدت اقامت کاهش یافته.
• کاهش هزینه‌های حقوقی به دلیل سومدیریت در از دست دادن فیلم‌ها، نداشتن سابقه بیمار و غیره.

فواید برای بیمار:

• کاهش زمان قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس.
• کاهش زمان معاینه.
• کاهش زمان حضور بیمار در بیمارستان‌ها و نیاز به تکرار آزمایش.

فواید برای بیمارستان:

• ارتباط بهتر با پزشکان
• مدیریت بهتر بیمارستان
• آموزش بهتر رادیولوژی و سایر دانشجویان از طریق دسترسی به فایل‌های تصویری آنلاین و فایل‌های آموزشی دیجیتال.
• ماندگاری بیشتر کارکنان به دلیل بهبود روحیه.

PACS رادیولوژی اغلب در کنار RIS مستقر می‌شود. RIS برای تعیین وقت ملاقات‌های بیمار و ثبت سابقه رادیولوژی بیمار استفاده می‌شود، درحالی که PACS بیشتر روی ذخیره و بازیابی تصویر تمرکز دارد. فقط رادیولوژیست‌ها نیستند که باید از سودمندی PACS و مقرون به صرفه بودن این فناوری اطمینان و آگاهی پیدا کنند، بلکه پزشکان و مدیران بیمارستان‌ها نیز باید با این تکنولوژی آشنا شوند.

منبع : blog.peekmed.com